Rozwój odnawialnych źródeł energii musi przenieść się na Globalne Południe. Osiągnięcie neutralności klimatycznej będzie niemożliwe bez transformacji energetycznej Afryki. Co więcej, może ona przynieść korzystne skutki dla gospodarki krajów tego kontynentu, a także podnieść komfort życia jego mieszkańców. Jak dotąd, Afryka otrzymała 2% światowych inwestycji w OZE. Czy to wkrótce się zmieni? 

Afryka potrzebuje transformacji energetycznej 

Afryka to kontynent, w którym drzemie ogromny potencjał dla rozwoju czystej energii. Według nowego raportu IPCC realizacja projektów transformacji energetycznej może przynieść afrykańskim krajom korzyści na wielu płaszczyznach – od łagodzenia zmian klimatu, przez rozwój gospodarczy i podnoszenie komfortu życia mieszkańcom. 

Pomimo najmniejszych emisji gazów cieplarnianych, Afryka jest szczególnie narażona na katastrofalne skutki zmian klimatu. W ciągu ostatnich miesięcy intensywne opady deszczu zdewastowały Madagaskar, Malawi, Zimbabwe, Mozambik i RPA. Powodzie doprowadziły do śmierci setek ludzi, a tysiące zmusiły do opuszczenia domów i przesiedlenia się. 

• Ponad 300 ofiar śmiertelnych w wyniku rekordowych powodzi w RPA. Co na to meteorolodzy?

Eksperci, którzy obserwują wpływ zmian klimatu na ekosystemy, w tym również na człowieka, od lat powtarzają o wyjątkowej wrażliwości Afryki na skutki globalnego ocieplenia. Według najnowszego raportu IPCC to region najbardziej narażony na ekstremalne warunki pogodowe, deficyty żywności oraz wody pitnej, rozwój chorób, a także konieczność migracji. W efekcie kryzys klimatyczny prowadzi do pogłębienia problemów, z którymi mieszkańcy kontynentu zmagają od epoki kolonialnej, m. in. wzrostu nierówności, pogłębienia ubóstwa i wykluczenia. 

Jaki jest związek kolonializmu z katastrofą klimatyczną?

Zmiany klimatu to kontynuacja historii kolonializmu

W najnowszym raporcie IPCC kolonializm został wskazany jako jedna z przyczyna aktualnego kryzysu klimatycznego. Związek przemocowego podbijania terenów i zmian klimatu wynika z częstych praktyk kolonizatorów, którzy dewastowali przyrodę i eksploatowali ziemię w celu budowy dróg, rozwoju plantacji i kopalni. 

Naukowcy zaobserwowali to chociażby na Madagaskarze, gdzie w epoce kolonialnej doszło do masowego wylesiania. W wyniku deforestacji i degradacji gleby kraj jest znacznie bardziej narażony na skutki zmian klimatu, np. powodzie. 

Rozwój OZE w Afryce jest niezbędny do osiągnięcia neutralności klimatycznej

Chociaż emisje gazów cieplarnianych mieszkańców Afryki są nieporównywalnie mniejsze do średniego śladu węglowego Europejczyka, rozwój OZE na tym kontynencie jest potrzebny. Nie tylko przez palący problem redukcji dwutlenku węgla, ale również ze względu na rozwój gospodarczy, walkę z ubóstwem oraz nierównościami i wykluczeniem. 

Według szacunków około 580 milionów ludzi na tym kontynencie nie ma dostępu do prądu, a 906 milionów potrzebuje bardziej nowoczesnej technologii do gotowania. Zagwarantowanie tych potrzeb, wykorzystując nieodnawialne źródła energii doprowadziłoby do gwałtownego wzrostu stężenia CO2. 

Odnawialne źródła energii są zdecydowanie istotną strategią łagodzącą [zmiany klimatu – przyp. red.] dla Afryki, oferując jej obywatelom przyzwoity standard życia poprzez rozwój infrastruktury i budynków, które nie wymagają rozwiązań wysokoemisyjnych – powiedział dla Associated Press ekspert ds. energii, Yaminy Saheb. 

Jakie źródła energii najbardziej opłacają się Afryce? 

Energia drzemie w Afryce

Mimo natychmiastowej potrzeby przystosowania tego kontynentu do nowych warunków klimatycznych i przeprowadzenia transformacji energetycznej, odnawialne źródła energii rozwijane są głównie w krajach Globalnej Północy. 

Potencjał fotowoltaiczny Afryki bije na głowę inne części świata, przekraczając 7900 gigawatów. Mimo tego, ten kontynent jest beneficjentem zaledwie 2% światowych inwestycji w odnawialne źródła energii w ciągu ostatnich 20 lat. 

Najnowszy raport grupy roboczej IPCC na temat łagodzenia zmian klimatu jest wyraźnym wskaźnikiem, że Afryka powinna wykorzystać ogromne możliwości w zakresie energii odnawialnej, aby napędzać wzrost gospodarczy i budować odporną infrastrukturę – skomentował Max Bankole Jarrett, ekspert ds. energii oraz były dyrektor regionalny ds. Afryki Międzynarodowej Agencji Energetycznej.

Odnawialne źródła energii w Afryce powinny być priorytetem nie tylko dla kontynentu, ale również dla świata w celu osiągnięcia ambicji zerowych emisji netto – dodał. 

Nieodkrytym w pełni źródłem energii, który może stanowić o przyszłości OZE w krajach afrykańskich jest geotermia. Okazuje się, że jedna z największych szczelin na globie, która przecina aż 10 państw – Etiopię, Tanzanię, Kenię, Mozambik, Demokratyczną Republikę Konga, Ugandę, Rwandę, Burundi, Malawi i Zambię – na długości 6400 km to obszar, który może być lokalnym, niedrogim i niezawodnym źródłem energii geotermalnej. 

• Przeczytaj o ogromnych pokładach energii ukrytych na terenie Wielkich Rowów Afrykańskich. 

W niektórych krajach, jak Angola, Sudan, Kenia i Zambia rozwijana jest również energia wiatrowa i wodna. Jednym z takich projektów elektrownia wiatrowa jest Lake Turkana. Działa ona od 2019 roku i zapewnia aż 18% zapotrzebowania na energię w Kenii.  

Źródła: IPCC, Associated Press

Fot. główne: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.