Czy wiesz, że biznes ma wpływ na 70% emisji gazów cieplarnianych? Dlatego nie powinno dziwić, że coraz większa presja ciąży na przedsiębiorcach. Nacisk na raportowanie i zmniejszenie śladu węglowego jest coraz większy. Czym jest ślad węglowy? Jak polskie firmy wypadają na tle międzynarodowych wytycznych i co to oznacza dla biznesu? 

Co to jest ślad węglowy? 

Ślad węglowy (z ang. carbon footprint) to suma antropogenicznych gazów cieplarnianych powstałych w wyniku spalania paliw kopalnych w określonym czasie. Zazwyczaj jest wyrażony w kilogramach lub tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla. 

W przypadku przedsiębiorstwa, ślad węglowy może dotyczyć wszystkich działań organizacji lub konkretnego produktu. 

Zgodnie z zasadami “GHG Protocol” wyróżnia się trzy zakresy śladu węglowego: 

1. Bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych kontrolowane przez firmę: zużycie paliw, proces produkcyjny, systemy chłodnicze, emisje niezorganizowane oraz procesowe;

2. Pośrednie emisje gazów cieplarnianych, które wynikają z dostaw od zewnętrznych dostawców: energia elektryczna, ciepło lub para używana do zasilania czy ogrzewania obiektu; 

3. Pośrednie emisje gazów cieplarnianych, na które firma może wpływać, ale których nie kontroluje: transport surowców do wytworzenia produktu, podróże służbowe, zużycie wody, ścieki, produkcja odpadów. 

Dlaczego należy mierzyć ślad węglowy firmy? 

Ślad węglowy to najbardziej uniwersalny wskaźnik, za pomocą którego można monitorować wpływ przedsiębiorstwa na klimat i środowisko przyrodnicze. 

Biznes ma wpływ na 70% emisji gazów cieplarnianych. Unikanie odpowiedzialności za ślad węglowy w rzeczywistości kryzysu klimatyczno-ekologicznego po prostu się nie opłaca. Międzynarodowa polityka dot. dekarbonizacji nabiera dynamicznego tempa, czego dowodem są ustalenia zeszłorocznego COP26, najnowsze raporty IPCC, a także unijne inicjatywy jak Zielony Ład czy Fit for 55. 

Niestosowanie się do najnowszych regulacji naraża przedsiębiorstwa na odcięcie od źródeł finansowania, zerwanie zagranicznych kontraktów, utratę konsumentów, a nawet pociągnięcie do odpowiedzialności sądowej. 

Polskie firmy nie radzą sobie z odpowiedzialnością klimatyczną 

Według raportu “Lepiej późno niż później. Redukcja śladu węglowego a konkurencyjność klimatyczna polskich firm” polscy kontrahenci są daleko w tyle względem trendów proklimatycznych i prośrodowiskowych na Zachodzie. 

Tylko 14% raportujących polskich firm wskazało jakiekolwiek inicjatywy redukcji emisji, podczas gdy dla firm europejskich odsetek ten wynosi od 30 do 70%.

Polski biznes staje w obliczu konieczności dostosowania się i transformacji porównywalnej do tej po 1989 r. Strategie klimatyczne, ślad węglowy i redukcje emisji – to czynniki składowe konkurencyjności klimatycznej, które stawiają dziś ją na równi z innymi aspektami decydującymi o powodzeniu i przetrwaniu biznesów, takimi jak jakość, czy koszty produkcji – mówi autor raportu, Łukasz Dobrowolski, Dyrektor ds. Strategii i rynku energii w Fundacji Climate Strategies Poland.

Na tle europejskich firm, polskie przedsiębiorstwa już dziś są znacząco zapóźnione we wdrażaniu strategii klimatycznych, a z każdym dniem przepaść ta się powiększa. Tylko nieliczne mierzą ślad węglowy, a pojedyncze mają ambitne, zweryfikowane cele i szczegółowe plany działania. Tymczasem od podejścia tych firm do konkurencyjności klimatycznej i ich przyszłości zależeć będzie los ponad 7 mln osób pracujących w wiodących sektorach gospodarki – dodaje ekspert.

Zagraniczne firmy wyprzedzają Polskę w realizacji strategii na rzecz ochrony klimatu i środowiska. W procesie monitorowania i obniżania śladu węglowego uwzględnia się nie tylko bezpośrednie emisje firmy, ale również ilość uwalnianego CO2 w łańcuchu dostaw. 

790 międzynarodowych firm już zadeklarowało, że do 2050 roku osiągnie neutralność klimatyczną zgodnie z założeniami Standardu Net-Zero. 

Aż 50% polskiego PKB to eksport, z czego ¾ trafia do krajów Unii Europejskiej. Jeżeli emisje polskich przedsiębiorstw nie maleją, istnieje duże prawdopodobieństwo, że zagraniczne firmy będą ograniczać kontrakty w celu obniżania własnego śladu węglowego. W tym świetle redukcja emisji powinna być priorytetem polskiego biznesu. 

Międzynarodowe wytyczne dot. śladu węglowego 

Monitorowanie śladu węglowego wymusza polityka klimatyczna Unii Europejskiej, która w ostatnich latach przyspiesza tempa. Cel neutralności klimatycznej, który wiąże się z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych, ma znaczący wpływ na biznes. 

Bezpośrednio na konieczność monitorowania i zmniejszania emisji CO2 wpływ mają:

• system handlu uprawnień do emisji EU ETS, 
• dyrektywa o emisjach przemysłowych IED, 
• regulacje dotyczące najlepszych dostępnych technik BAT, 
• dyrektywy dot. transformacji energetycznej i implementacji odnawialnych źródeł energii, 
• państwowe cele redukcji emisji gazów cieplarnianych (ESR), 
• obowiązek raportowania dotyczący sprawozdawczości przedsiębiorstw w obszarze ESG. 

Ogłoszony przez Komisję Europejską w 2021 roku pakiet zmian legislacyjnych dotyczących klimatu i energii “Fit for 55” zakłada wprowadzenie opłaty za ślad węglowy produktów importowanych spoza UE, tzw. Carbon Border Adjustment Mechanism. W pierwszej kolejności system ma objąć cement, żelazo i stal, aluminium, nawozy oraz energię elektryczną. CBAM ma wejść w życie wraz z początkiem 2023 roku. 

Podatek węglowy przyczyną europejskiej wojny politycznej?

Dodatkowo, działania na rzecz redukcji śladu węglowego ma zaostrzenie polityki klimatycznej w Niemczech, czyli kluczowego kontrahenta polskich przedsiębiorców (aż 29% produktów eksportowanych z Polski trafia do Niemiec). Przyspieszenie procesu dekarbonizacji w sąsiednim państwie będzie miało bezpośredni wpływ na niemieckich przedsiębiorców, a tym samy również na polski biznes. 

Czy za wysoki ślad węglowy trzeba płacić? 

Oprócz oczywistych kosztów związanych z opłatami za emisje gazów cieplarnianych jak system EU ETS czy planowany CBAM, ignorowanie śladu węglowego wpływa negatywnie również bezpośrednio na utrzymanie przedsiębiorstwa oraz jego przychody. 

Opóźnianie transformacji energetycznej jest nieopłacalne ze względu na rosnące ceny energii pochodzącej z paliw kopalnych. Inwestycja w odnawialne źródła energii ma bezpośrednie przełożenie na obniżenie rachunków przedsiębiorstwa. 

• Działania proklimatyczne opłacają się także małym graczom. Sprawdź dlaczego. 

Ślad węglowy będzie w przyszłości istotnym wskaźnikiem konkurencyjność na rynku, dlatego warto zainwestować w jego redukcję najszybciej, jak to możliwe. 

Jak ograniczyć ślad węglowy przedsiębiorstwa? 

Pierwszym krokiem do ograniczenia śladu węglowego przedsiębiorstwa jest obliczenie jest wysokości. W sieci można znaleźć wiele kalkulatorów do obliczenia biznesowego śladu węglowego, jednak w praktyce nie są one dokładne.  

W zakresie obliczenia i redukcji śladu węglowego warto zwrócić się do specjalistów. Jedną z organizacji oferujących takie usługi jest Fundacja Carbon Footprint, która specjalizuje się w kalkulacji wpływu biznesu na klimat i środowisko, a także personalizowanych rekomendacji w obszarze zmniejszania śladu węglowego przedsiębiorstw. 

Przyszłość planety zależy od nas. „Zielony ślad” aktywizuje polskie firmy

Źródło: “Lepiej późno niż później. Redukcja śladu węglowego a konkurencyjność klimatyczna polskich firm” (2022)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.