Aż 85% młodych Polek i Polaków uważa, że ochrona klimatu powinna być częścią programu nauczania. Tymczasem edukacja klimatyczna w Polsce to nadal kwestia sporna. Zdecydowana większość uczniów nie ma dostępu do aktualnej wiedzy o zmianach klimatu w szkole, przez co ciekawość musi zaspokajać samodzielnie. 

Edukacja klimatyczna w Polsce 

Chociaż w niektórych krajach edukacja klimatyczna to już norma, w Polsce nadal nie udało się wypracować rozwiązania, które uwzględni naukę o klimacie w podstawie programowej w szkołach. Jedynym krokiem, które do tej pory wykonało Ministerstwo Edukacji Narodowej to zachęcanie nauczycieli do podnoszenia kwestii związanych z globalnym ociepleniem w ramach godziny wychowawczej. Wiadomo jednak, że w praktyce nie ma na to czasu. 

Dowodzą tego badania opublikowane w 2022 roku przez UN Global Compact pt. “Edukacja Klimatyczna w Polsce”. Tylko 45% ankietowanych uczniów wskazało, że nauczyciele w szkole poruszają temat klimatu. Osób, które zadeklarowały, że w szkole prowadzone są lekcje lub działania dotyczące zmian klimatu jest jeszcze mniej – 25%. 

Potwierdzili to sami nauczyciele. Według badania przeprowadzonego przez Magdalenę Ochwat i dr Annę Guzy z Interdyscyplinarnego Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną Uniwersytetu Śląskiego pt. “Uczniowie wobec zmian klimatu”, blisko 72% osób uczących w szkołach uważa, że edukacja klimatyczna nie jest wystarczająca. 

Jeśli uczniowie i uczennice chcą dowiedzieć się więcej o emisjach gazów cieplarnianych, globalnym ociepleniu czy skutków zmian klimatycznych, najczęściej muszą szukać informacji samodzielnie. Jak to robią? Przeszukując portale informacyjne (56%), przeglądając media społecznościowe czy oglądając telewizję (42%). A wiadomo, że w takich źródłach łatwo natknąć się na dezinformację. 

Oto kilka przykładów:

• Dezinformacja klimatyczna na Twitterze eksplodowała po przejęciu platformy przez Elona Muska. 
• Jak Facebook zarabia na dezinformacji klimatycznej?
• Hipokryzja Google. Jak gigant walczy z dezinformacją klimatyczną? 

Młodzi ludzie przejmują się zmianą klimatu 

Młode pokolenia, a więc w większości obecni uczniowie i uczennice wykazują się wrażliwością i powagą, gdy chodzi o temat zmian klimatu. Aż 78% z nich uważa, że “życie ludzkie na Ziemi jest w niebezpieczeństwie, a sytuacja wymaga podjęcia natychmiastowych działań”. W badaniu pt. “Uczniowie wobec zmian klimatu” aż 70% respondentów 

Młodzi to również grupa, która znacznie częściej niż pozostali angażuje się w działalność na rzecz ochrony środowiska i klimatu. Dlaczego? To właśnie oni będą zmagać się z najgorszym. Również z konsekwencjami decyzji, które zapadają bądź nie zapadają w kluczowym momencie dla zatrzymania globalnego ocieplenia poniżej krytycznego progu 1,5°C. 

Właśnie dlatego nauka o klimacie powinna być wdrażana systematycznie od samego początku ścieżki edukacji. Dostęp do tej wiedzy może pomóc w przygotowaniu dzieci do życia w rzeczywistości kryzysu klimatycznego. 

Jak powinna wyglądać edukacja klimatyczna?

Nad tą kwestią pochylono się w trakcie cyklicznych obrad “Okrągłego Stołu dla Edukacji Klimatycznej”, które trwały w latach 2021-2022. W rozmowach brali udział reprezentanci wielu sektorów, m.in. organizacje pozarządowe, naukowcy i naukowczynie, rektorzy i rektorki, nauczyciele i nauczycielki, rodzice, Klimatyczny Dialog Młodzieżowy, a także przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki czy Kancelarii Prezes Rady Ministrów oraz Kancelarii Prezydenta RP. 

Do czego doprowadziły dyskusje?

Same informacje o zmianach klimatu nie wystarczą. W podstawie programowej powinny znaleźć się treści, dzięki którym uczniowie nabędą kompetencji, jak tworzyć przestrzeń publiczną, która będzie proklimatyczna i jak współpracować na rzecz ochrony klimatu. To musi być konkretna wiedza, zarówno nastawiona na wprowadzanie zmian społecznych, jak i budząca zainteresowanie uczniów – podsumował Marcin Popkiewicz, członek zespołu Nauka o Klimacie, a także uczestnik podstolika: Edukatorzy i Edukatorki. 

Edukacja klimatyczna ma zapewnić nie tylko wiedzę, ale również kompetencje społeczne, dzięki którym młodzi będą potrafili samodzielnie ocenić naukową wiarygodność danej informacji, a także podejmować odpowiedzialne decyzje w zakresie wpływu na klimat. 

W raporcie, który stanowi podsumowanie rozwój “Okrągłego Stołu dla Edukacji Klimatycznej” podkreślono, że włączanie edukacji klimatycznej powinno w pierwszej kolejności polegać na poszerzeniu podstawy programowej istniejących przedmiotów. To pozwoli na interdyscyplinarną dyskusję i łączenie różnych zagadnień, takich jak:

• funkcjonowanie ekosystemów i klimatu,
• wpływ człowieka na klimat i środowisko, 
• złożoność przyczyn i skutków zmian klimatu, 
• zróżnicowana odpowiedzialność za ochronę klimatu. 

Oprócz zmian w podstawie programowej, edukacja klimatyczna powinna również dotyczyć aktywności związanych z uczestniczeniem w życiu szkoły. Stąd autorzy raportu wskazują uwagę na takie aspekty, jak transport, posiłki w szkole, a także wyposażanie budynków w instalacje OZE. Dodano również, że placówki oświatowe to instytucje, które do działań powinny włączać nie tylko dzieci i rodziców, ale całą lokalną społeczność. 

Eco day, czyli o edukacji klimatycznej w Krakowie

Już 15 czerwca w Krakowskim Centrum Edukacji Klimatycznej odbędzie się spotkanie dla nauczycieli, edukatorów, uczniów i rodziców dotyczące edukacji o klimacie.

W programie:

• warsztat “Skąd się bierze prąd w żarówce i czym są OZE?, Joanna Korgul z portalu Świat OZE
• eksperymenty fizyczne i chemiczne laboratorium, Michał Kud z wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH, edukator i popularyzator nauki
• „Wszystko, co chcecie wiedzieć o liściu, ale boicie się zapytać”, Wojtek Gałosz – ekolog, przyrodnik, ojciec trójki dzieci
• panel dyskusyjny “Edukacja klimatyczna – aktualizacja czyli potrzeba zrównoważonego świata” dla rodziców i nauczycieli
• lekcja klimatyczna prowadzona przez Carbon Footprint Foundation
• prezentacja kalkulatora śladu węglowego

W panelu dyskusyjnym wezmą udział: Ewa Całus – Pełnomocniczka Prezydenta Miasta Krakowa ds. Edukacji Klimatycznej; dr inż. Jacek Pietrzyk – Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Zielonki – promotor edukacji ekologicznej; Michał Kud – wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH, edukator i popularyzator nauki; Wojtek Gałosz – ekolog, przyrodnik; Julia Gałosz – studentka biologii, aktywistka klimatyczna, koordynatorka grup roboczych w zespole ds. edukacji ekologicznej; Gabriela Adamczyk – redaktorka portalu świat OZE.

Wydarzenie jest organizowane przez Carbon Footprint Foundation i odbywa się pod patronatem portalu Świat OZE. Obowiązują zapisy – link.

Serdecznie zapraszamy!

15 czerwca, godz. 9:00, Krakowskie Centrum Edukacji Klimatycznej, ul. Wielopole 17a, Kraków

Źródła: unpc.org.pl, prosilesia.pl

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.