Jakie są najważniejsze działania podejmowane w Polsce w zakresie przekształcania regionów górniczych oraz czego możemy uczyć się od Niemiec w tym zakresie? Tym i innym ważnym wątkom, dotyczącym krajowej energetyki, przysłuchiwaliśmy się dzisiaj podczas webinaru Sprawiedliwa Transformacja Regionów Węglowych. Organizatorami dzisiejszego spotkania była redakcja Euractiv Polska i Fundacja Konrada Adenauera oraz Komisja Europejska. 

W wydarzeniu uczestniczyli znakomici goście i eksperci z sektora światowej energetyki. Mieliśmy szansę wysłuchać europejskiego punktu widzenia w sprawie przekształcania  regionów górniczych, zarówno na poziomie unijnym, krajowym, jak i lokalnym. Dyskusję prowadziła i moderowała Karolina Zbytniewska. Gośćmi panelu dyskusyjnego byli:

• Bernd Biervert, Szef działu w Dyrekcji ds. Badań i Innowacji, Komisja Europejska,
• Philipp Litz, Koordynator projektu „Międzynarodowa Transformacja Węgla”, Agora Energiewende,
• Maciej Sytek, Prezes zarządu Agencja Rozwoju Regionalnego w Koninie,
• Izabela Zygmunt, Ekspertka ds. Transformacji Energetycznych w CEE Bankwatch, Polska Zielona Sieć,
• Anna Sobczak, reprezentantka Komisji Europejskiej.

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji w Małopolsce

O finansach i szansach – prosto z Brukseli

Anna Sobczak uczestniczyła w panelu z Brukseli. Reprezentantka KE wspomniała o  finansach, przeznaczonych z Unii Europejskiej na przemianę energetyczną. Dyrekcja Generalna ds. Energii często pytana jest o kwestie finansowe związane ze Sprawiedliwą Transformacją. Jak przyznała Anna Sobczak, fundusze są znaczne i wynoszą kolejno 14 miliardów euro na fundusz modernizacji, 10 miliardów euro na fundusz innowacji oraz dodatkowy kapitał na fundusze Nowej Generacji i na program odbudowy. Wspomniała też o finansowaniu innowacji cyfrowych. 

W przypadku przemiany energetycznej, zdaniem Anny Sobczak, liczy się jednak nie tylko finansowanie projektów, ale ich sedno i pomysłowość:

– Konkretne projekty są najcenniejsze. Bardzo ważną rolę w Sprawiedliwej Transformacji odgrywają same regiony i ich mieszkańcy. Musimy dowiedzieć się, jakie są ich potrzeby oraz pomysły, docieramy wspólnie do tego jak rozwiązać różne kwestie. Szukajmy rozwiązań dla realnej, sprawiedliwej transformacji. My (Komisja Europejska), oprócz funduszy, oferujemy pomoc ekspertów, aby właściwie przygotować projekty – mówiła przedstawicielka Komisji Europejskiej.

Z kolei Bernd Biervert, Szef działu w Dyrekcji ds. Badań i Innowacji w Komisji Europejskiej, wspominał o ogromnych szansach, jakie daje rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Polsce oraz możliwościach sektora polskiej motoryzacji, który ma wielki potencjał do wdrażania elektromobilnych rozwiązań na terenie kraju.

Niemiecki punkt widzenia

Rozmówcy panelu byli zgodni co do kwestii uczenia się na cudzych błędach. Wszyscy przyznali, że ta forma nauki jest podobnie pouczająca dla obserwatorów, którzy mogą przenieść wnioski na swój, transformujący się region. Philipp Litz w rozmowie mówił o niemieckiej perspektywie zielonej przemiany. Zapytany o niemiecki punkt widzenia następująco skomentował tę kwestię:

– Trzeba patrzeć na błędy innych. Niemcy dokonali już kilka procesów i przemian w zakresie wydobywaniu węgla. Trzeba zainteresować się odpowiednim rozłożeniem finansowania dla regionów oraz określić dokładny cel i jego termin. Każdy region różni się od siebie i sposób przemiany musi być zdefiniowany przez każdy z nich z osobna – mówił Koordynator projektu „Międzynarodowa Transformacja Węgla”.

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji i regiony węglowe w Polsce

Jak obecna transformacja energetyczna przebiega w praktyce? Izabela Zygmunt, ekspertka z Polskiej Zielonej Sieci, mówiła o tym, jak przebiega proces przemiany regionów górniczych w Polsce:

– Zależność Polski od węgla powoduje, że różne regiony są na różnych etapach. Wielkopolska wschodnia ma zaawansowany plan transformacji, oraz plan osiągnięcia neutralności do 2040 roku. W śląskim sektorze pracuje nadal 80 000 osób, jednak nie powstał tam konkretny harmonogram transformacji.

Spór o elektrownię i kopalnię Turów

Ekspertka porównała ponadto sytuacje innych regionów węglowych w kraju:

– Bełchatów, górniczy region Małopolski, i Zagłębie Turoszowskie przygotowują się do przemiany. Wszystkie regiony chcą przyspieszyć proces transformacji. Bogdanka w lubelskim, jeśli będzie chciała nadal wydobywać węgiel, może pozbawić nas innego, najcenniejszego surowca, jakim jest woda. W Małopolsce kopalnie budzą spore konflikty. Polska Grupa Górnicza jest natomiast na skraju bankructwa, trudno będzie przywrócić jej rentowność – wymieniała.

Wielkopolsce to się uda?

Wielkopolska Dolina Energii to projekt, który zajmie się między innymi wytwarzaniem zielonego wodoru. Województwo ma przed sobą ambitne cele dotyczące Sprawiedliwej Transformacji, ale stara się na bieżąco komunikować z Komisją Europejską i krajowym rządem, aby po kolei dokonywać realnych zmian, odchodząc od wydobycia węgla na rzecz energii odnawialnej.

Prezes Maciej Sytek mówił zarówno o wielkopolskim regionie węglowym, jak i krajowej sytuacji energetycznej: 

– Nam jest łatwiej, myślę, że trudniej jest na Śląsku. Nie możemy jednak zasłaniać oczu i udawać, że nie ma problemu węglowego. Rząd musi wiedzieć, w którym kierunku podążamy. Wszyscy interesariusze muszą się włączyć w proces: społeczeństwo, związki zawodowe, samorządy i rząd – mówił podczas rozmowy. – Ministerstwo Klimatu opowiadało o krajowym planie transformacji, ale nie dowiedzieliśmy się niczego specjalnego. Terytorialne plany powinny być przygotowane przez regiony, a potem wdrażane na większą skalę. To jest kluczowy proces. Brakuje spójnego przekazu – dodał.

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.