Najgorętsze lato w historii, uboższe opady deszczu, rekordowe topnienia lodowców, ekstremalne pożary. Copernicus Climate Change Service opublikował wyniki pomiarów satelitarnych i naziemnych zanotowanych w 2022 roku. Jak zmienia się klimat w Europie? Przygotowaliśmy podsumowanie najważniejszych wniosków

Klimat w Europie w 2022 roku

Podczas, gdy globalna temperatura wzrosła o około 1,2°C w porównaniu z okresem preindustrialnym, pomiary wskazują, że klimat Starego Kontynentu ociepla się jeszcze szybciej. Średnia temperatura powietrza w Europie jest wyższa aż o 2,2°C – podaje Copernicus Climate Change Service. 

To ciało odpowiedzialne za pomiary warunków klimatycznych na Starym Kontynencie i publikacje rocznego raportu, który zawiera takie informacje, jak: anomalie temperatur powietrza, ilość opadów deszczu i śniegu, skala suszy, poziom topnienia lodowców czy obszar ekstremalnych pożarów. 

Jak miał się klimat w Europie w 2022 roku? 

Za nami najcieplejsze lato 

Poprzedni rok był drugim najcieplejszym rokiem w historii pomiarów w Europie. Średnia temperatura powietrza była wyższa o około 0,85-0,87°C w porównaniu do średniej z lat 1991-2020. 

A to nie wszystkie rekordy odnotowane w 2022 roku. Okazuje się, że ostatnie lato było najcieplejszym spośród wszystkich uwzględnionych w pomiarach. Średnia temperatura w okresie czerwiec – wrzesień była o 1,4 stopnia wyższa w porównaniu do lat 1991-2020.  W konsekwencji w południowej części kontynentu wyliczono największą dotychczas liczbę z narażeniem na stres cieplny.

Temperatury przekroczyły średnią również w innych porach roku – zimą (o 0,9°C) oraz jesienią (o 1°C). Jedynie wiosną w większej części kontynentu nie wystąpiły żadne anomalie, a we wschodniej Europie odnotowano nawet temperatury poniżej średniej. 

Niemniej na podstawie wszystkich wyników można zauważyć, że tendencja w przypadku temperatur powietrza w Europie jest wzrostowa. Dotyczy to również minimalnych i maksymalnych wartości na termometrach. W 2022 roku zarówno temperatury minimalne, jak i maksymalne były wyższe o około 1°C. 

• Przeczytaj też: Rachunek za zmiany klimatu w 2022 roku. Najdroższa katastrofa pochłonęła 100 mld dolarów.

Mniej deszczu, większe susze 

Po raz kolejny liczba dni deszczowych w całej Europie była niższa od średniej. W największym stopniu dotknęło to Polskę, Włochy i Francję. W tych krajach ujemna anomalia dni z opadami deszczu wynosiła nawet 50 w porównaniu z okresem 1991-2020. 

Jeśli chodzi o sumę opadów deszczu, średnia w poprzednim roku wynosiła od -4% do -10% w odniesieniu do ostatnich trzech dekad. Największa susza przypadła na maj, kiedy spadło nawet o 28% mniej deszczu. Właśnie to było jednym z kluczowych zdarzeń dla rekordowych, katastrofalnych suszy, które obserwowaliśmy w wielu krajach na przełomie sierpnia i września. 

Skutki suszy można było zauważyć gołym okiem, przyglądając się poziomom wody w europejskich rzekach. W 2022 roku średni roczny przepływ był drugim najniższym w historii. To już szósty rok z rzędu, kiedy ten czynnik spadł poniżej średniej z lat 1991-2020. 

Wilgotność i poziom wody w rzekach zależą nie tylko od ilości opadów deszczu, ale również od pokrywy śnieżnej i lodowej. Niestety, w tym aspekcie w Europie również odnotowano niechlubne rekordy. 

Rekordowe topnienie alpejskich lodowców

Wyższe temperatury w zimie miały wpływ na mniejsze opady śniegu. W Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej dni z opadami śniegu było nawet o 20 mniej w porównaniu z referencyjną średnią. W niektórych miejscach w tym obszarze ujemna anomalia śnieżnych dni w roku wynosiła nawet 50. 

Mało śniegu w połączeniu z najcieplejszym latem w historii Europy przełożyło się na ponadprzeciętne topnienie lodowców. Rekordowe topnienia zaobserwowano na lodowcach alpejskich, gdzie utracono ponad 5 km3 lodu. 

Duże utraty lodu zauważono także w rejonach Grenlandii, gdzie temperatury były o około 8°C wyższe od średniej. W zeszłym roku wyspę dotknęły aż trzy fale upałów, które doprowadziły do kolejnego rekordowego topnienia w Europie. 

• Przeczytaj też: Zmiany klimatu: topnieją lodowce, europejska Arktyka ociepla się najszybciej na Ziemi.

Drugi największy sezon pożarowy w historii 

Zagrożenie pożarowe na Starym Kontynencie rośnie z roku na rok, co wynika z utrzymujących się wysokich temperatur i niesłabnącej suszy. Podwyższone ryzyko wystąpienia pożarów pojawiło się już na wiosnę w Europie Południowo-Wschodniej. W dużej części kontynentu trwało przez całe lato – od czerwca do września. 

Z ekstremalnymi pożarami – obejmujących obszar większy niż 10 000 ha – musiały zmierzyć się: Francja, Hiszpania, Słowenia, Portugalia i Czechy. Szacuje się, że ogółem we wszystkich krajach Unii Europejskiej spłonęło ponad 900 000 ha lasów. To drugi rekord pod względem wielkości szkód. 

• Przeczytaj też: Półkula północna płonie. Gdzie pożary na świecie zbierają największe żniwo?

Copernicus Climate Change Service szacuje, że pożary w 2022 roku doprowadziły do najwyższego poziomu emisji gazów cieplarnianych uwolnionych w wyniku spalania lasów w krajach Unii Europejskiej. 

Co to jest Copernicus Climate Change Service?

Copernicus Climate Change Service to ciało pracujące w ramach unijnego programu, którego celem jest obserwacja i analiza Ziemi. Copernicus działa w obszarach sześciu tematów: atmosfery, środowiska morskiego, obszarów lądowych, zmian klimatu, bezpieczeństwa i sytuacji kryzysowych. 

Informacja publikowane przez program mają zapewnić najbliższe rzeczywistości dane na poziomie globalnym, regionalnym i lokalnym. Są one zbierane za pomocą satelitów oraz stacji naziemnych. 

Program jest koordynowany i zarządzany przez Komisję Europejską, a realizowany przy współpracy państwami członkowskimi UE, Europejską Agencją Kosmiczną (ESA), Europejską Organizacją Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT), Europejskim Centrum Prognoz Średnioterminowych (ECMWF), agencjami UE i instytutem badawczym Mercator Océan.

Źródła: copernicus.eu, obserwator.imgw.pl

Fot. główna: Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.