Lądolód Grenlandii roztapia się szybciej niż sądzono, a na coraz cieplejszych wybrzeżach zaczyna pojawiać się roślinność. Czegoś takiego nie było od tysięcy lat! 

Zielona Wyspa nie bez powodu

“Grenlandia” oznacza “zielony ląd”. Nazwa ta została wymyślona około tysiąca lat temu przez Eryka Rudego, założyciela pierwszych normańskich osad na tej wyspie i miała wprowadzać w błąd norweskich wikingów, a także zachęcać ich do przeprowadzki na odległy ląd.

Jednak rzeczywistość prezentowała się zgoła inaczej… W średniowieczu Grenlandia była niemal całkowicie pokryta lodem – jedynie latem na wybrzeżach śnieg topniał, ujawniając drobną arktyczną roślinność. Oszustwo Eryka sprzyjało szybkiemu zaludnieniu wyspu, pomimo trudnych warunkach do życia.

Niestety, postępujące zmiany klimatu sprawiły, że lód zaczął się roztapiać. Z tego powodu Grenlandia jest jednym z najszybciej ocieplających się obszarów na Ziemi. Między 1985 a 2022 rokiem wyspa straciła aż bilion ton lodu, czyli prawie 30 km2. Jest to powierzchnia porównywalna do województwa wielkopolskiego. Nie zmienia to jednak faktu, że nadal aż 84% powierzchni Grenlandii jest pokryta lodem, który może mieć tysiące lat. Jego grubość w niektórych miejscach wynosi nawet 3 km – gdyby całkowicie się roztopił, poziom globalnych oceanów podniósłby się o 7 metrów, zalewając wszystkie położone na wybrzeżach miasta, a nawet zatapiając całe kraje.

Zobacz też: Polski instytut odwołał globalne ocieplenie. Teraz przeprasza

Grenlandia i zmiany klimatu

Miejsca, które dawniej były pokryte wyłącznie śniegiem i lodem, obecnie stanowią mokradła i murawy. Obszary podmokłe zwiększyły zasięg aż czterokrotnie. To obrazuje skalę zmian klimatu. Wyższa temperatura powietrza to bowiem szybsze topnienie lodu, podnoszenie się temperatury lądu i utrata powierzchni odbijającej większość promieni słonecznych. W efekcie dochodzi do topnienia wiecznej zmarzliny, a topniejący lód uwalnia do atmosfery tony dwutlenku węgla i metanu. Konsekwencją jest jeszcze większy efekt cieplarniany. 

– Zaobserwowaliśmy oznaki wskazujące, że utrata lodu wywołuje inne reakcje, które doprowadzą do dalszej utraty lodu i dalszego „zazieleniania” Grenlandii, gdzie kurczący się lód odsłania nagie skały, które są następnie kolonizowane przez tundrę, a ostatecznie przez krzewy – mówi Jonathan Carrivick, jeden z badaczy Grenlandii z University of Leeds. – Jednocześnie woda uwalniana z topniejącego lodu przemieszcza osady i muł, co ostatecznie tworzy tereny podmokłe i torfowiska.

Problemem jest to, że do tej pory warstwa lodu i śniegu odbijała energię słoneczną, dzięki czemu powierzchnia lądu się nie nagrzewała. Jednak wraz ze znikaniem tej pokrywy odsłonięte obszary zaczęły pochłaniać ciepło, podnosząc temperaturę powierzchni lądu, co wywołuje dalsze topnienie. 

Zwiększona ilość wody z lodowca również pochłania więcej ciepła, przyczyniając się do ogrzewania powierzchni. Według najnowszych badań, Grenlandia ociepla się w tempie dwukrotnie szybszym niż tempo globalne.  

– Te zmiany są krytyczne, szczególnie dla rdzennej ludności, której tradycyjne praktyki łowieckie na własne potrzeby opierają się na stabilności tych delikatnych ekosystemów – mówi Michael Grimes, jeden z badaczy “zielonego lądu”. – Co więcej, utrata masy lodowej na Grenlandii w znacznym stopniu przyczynia się do wzrostu poziomu morza na świecie, a jest to tendencja, która stwarza poważne wyzwania zarówno obecnie, jak i w przyszłości.

Rdzenna ludność, która zamieszkuje Grenlandię, uzależniona jest od panującego tam ekosystemu. “Zielony ląd” jest autonomicznym terytorium Danii i obecnie żyje tam około 57 000 osób.

Warto również wspomnieć, że zazielenianie się Grenlandii zbiega się z rozbudową infrastruktury tamtejszych miast, w tym stolicy Nuuk, w której powstają pierwsze mieszkalne wieżowce. Od 2000 roku zaludnienie miasta wzrosło aż o 40% – z 14 do 20 tysięcy mieszkańców.

Czytaj też: Madagaskar ponownie zieloną wyspą?

Źródło: twojapogoda.pl, zielona.interia.pl

Fot.: Canva (Riccardo/pexels, RicSorgel/Getty Images)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.