Wkrótce zapadnie decyzja o tym, czy kopciuchy zostaną w Małopolsce. Radni województwa zaproponowali odroczenie uchwały antysmogowej o kolejny rok. Zdaniem Polskiego Alarmu Smogowego oraz Fundacji Frank Bold takie rozwiązanie nie jest żadnym wsparciem dla mieszkańców. Jaki jest prawdziwy cel zmian? 

Małopolska planuje odroczenie uchwały antysmogowej o rok

Zarząd Sejmiku Województwa Małopolskiego nie chce pożegnania z “kopciuchami” i smogiem. Kilka miesięcy przed datą likwidacji bezklasowych kotłów, radni województwa zaproponowali nagłą zmianę, której celem ma być odroczenie uchwały antysmogowej o kolejny rok.

• Przeczytaj więcej: Małopolska uchwała antysmogowa stoi pod znakiem zapytania. Co z unijnymi pieniędzmi? 

Przyjęta 6 lat temu małopolska uchwała antysmogowa zakłada likwidację “kopciuchów”, czyli kotłów pozaklasowych, w których można spalać wszystko do 1 stycznia 2023 roku. W następnej kolejności miały być wycofane kotły trzeciej i czwartej klasy. To właśnie one są przyczyną faktu, że Małopolska to jeden z regionów z najgorszą jakością powietrza w całej Unii Europejskiej. 

Mieszkając w Nowym Targu, dziennie wypalam paczkę papierosów. Tylko dlatego, że oddycham nowotarskim powietrzem – apeluje Magdalena Cygan z Nowotarskiego Alarmu Smogowego. 

Wybił ostatni moment na wniesienie sprzeciwu. Decyzja w sprawie odroczenia uchwały antysmogowej ma zapaść wkrótce. Do 24 sierpnia trwają konsultacje społeczne projektu zmiany. Do tego dnia każda osoba zamieszkująca województwo małopolskie może złożyć swoje uwagi poprzez dedykowany formularz. 

Władze wydają ciche przyzwolenie na palenie śmieciami 

Zdaniem przedstawicieli Polskiego Alarmu Smogowego, odroczenie uchwały antysmogowej nie rozwiązuje żadnego problemu, którym zasłania się Zarząd Sejmiku Województwa Małopolskiego. 

Przyzwolenie na dalsze stosowanie “kopciuchów” to przede wszystkim ułatwienie patologii jaką jest spalanie odpadów. Samorząd województwa proponując osłabienie zapisów uchwały antysmogowej, kieruje się politycznym oportunizmem i pozoruje działania, szkodząc tym samym zdrowiu i życiu mieszkańców Małopolski – mówi Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego. 

Odroczenie uchwały antysmogowej jest praktycznie jednoznaczne z pogorszeniem się jakości powietrza. Kocioł bezklasowy może emitować nawet do 800 mg pyłu na m3 dymu. W przypadku kotłów węglowych dopuszczanych jako źródło ogrzewania przez uchwałę antysmogową ta ilość spada do 40 mg/m3. A mowa o emisjach zakładających spalanie węgla, nie odpadów. 

• Rząd czasowo znosi normy jakości węgla. Nad Polską znów pojawiają się chmury smogu.

Ile zostało kopciuchów w Małopolsce? 

Pomimo faktu, że uchwała antysmogowa została przyjęta w 2017 roku, Polski Alarm Smogowy szacuje, że na ten moment pozostało około 100-120 tys. “kopiuchów” do wymiany. Dlaczego tyle gospodarstw domowych nadal nie zdecydowało się na zmianę źródła ogrzewania?

Z mojej perspektywy jest to ewidentnie zły przepływ informacji – tłumaczy Paweł Augustynek Halny z Wielickiego Alarmu Smogowego. 

Osoby, które do tej pory nie wymieniły “kopciuchów” to zazwyczaj osoby starsze, które nie mają dostępu do informacji o tym, jak i na co wymienić źródło ogrzewania ani gdzie ubiegać się o możliwe dofinansowanie. 

Wiele osób nie zdaje sobie również sprawy z faktu, że małopolska uchwała antysmogowa nie zakłada likwidacji wszystkich emisyjnych źródeł ogrzewania. “Kopciuchy” można wymienić na dowolny kocioł lepszej klasy. A przynosi to korzyści nie tylko dla jakości powietrza, ale również portfela. 

Ogrzewanie domu “kopciuchem” kosztuje najwięcej 

Ogrzewanie domu i wody za pomocą kotła bezklasowego to najdroższe źródło ciepła. Dlaczego? Powód jest bardzo prosty – “kopciuchy” mają niską efektywność i zużywają znacznie więcej węgla. Rachunek za ogrzewanie domu i wody poprzez spalanie węgla w kotle bezklasowym wynosi 12 460 złotych. Dla bardziej efektywnego kotła węglowego dopuszczonego przez uchwałę antysmogową ten koszt zmniejsza się do 9 540 złotych. 

To nie jest odpowiedź na kryzys energetyczny – podkreśla Anna Dworakowska z Krakowskiego Alarmu Smogowego. – Koszty ogrzewania wyglądają w ten sposób, że najdroższym typem ogrzewania przy obecnych cenach jest właśnie ogrzewanie węglem w “kopciuchach”. 

Odroczenie uchwały antysmogowej jest niesprawiedliwe i bezprawne

Przyzwolenie na palenie w kotłach bezklasowych przez kolejny rok nie tylko nie rozwiąże problemów wysokich cen energii oraz braku dostępności węgla, ale również jest działaniem niesprawiedliwym dla mieszkańców Małopolski, którzy zapłacili za wymianę źródła ogrzewania, nie emitują toksyn i chcą oddychać czystym powietrzem. 

Każdego roku w Małopolsce z powodu fatalnej jakości powietrza przedwcześnie umiera 4000 osób. W 2021 roku stężenia rakotwórczego benzo[a]pirenu były powyżej normy we wszystkich stacjach monitorowania. W Suchej Beskidzkiej, Nowym Sączu czy Nowym Targu przekroczenia sięgały nawet 1000%. 

W naszej opinii projekt jest niezgodny z prawem, zarówno krajowym, jak i unijnym. Utrudnia osiągnięcie celów przewidzianych w obowiązującym programie ochrony powietrza, ale także zagraża realizacji projektu LIFE, co może poskutkować koniecznością zwrotu milionów euro, które region otrzymał w ramach tego programu – skomentował sytuację Miłosz Jakubowski, radca prawny z Fundacji Frank Bold.

Małopolskie gminy są przeciwko odroczeniu uchwały antysmogowej

Wiele gmin wyraziło swój sprzeciw wobec planów radnych Sejmiku Województwa Małopolskiego i nie chce odroczenia uchwały antysmogowej. Jedną z nich jest Skawina, która wprowadziła lokalne rozporządzenie likwidujące kopciuchy od 2023 roku, a od 2030 zakazuje całkowitego palenie węglem. 

Czyste powietrze to nasza wspólna sprawa. To nie frazes, czy demagogiczne hasło, lecz suchy fakt. Smog nie uznaje granic administracyjnych, wszyscy oddychamy tym samym zanieczyszczonym powietrzem. Żeby rozwiązać ten problem potrzebujemy odwagi i konsekwencji w działaniu. Każdy rok opóźnienia oznacza kolejnych mieszkańców cierpiących z powodu chorób układu oddechowego i nowotworów – podkreśla burmistrz Skawiny Norbert Rzepisko.

Polski Alarm Smogowy mówi “stop śmieciuchom w Małopolsce” 

PAS 23 sierpnia przekazał do Urzędu Marszałkowskiego ponad 1300 podpisów sprzeciwiających się odroczeniu uchwały antysmogowej. 

Na zakaz ich użytkowania [kotłów bezklasowych – przyp. red.] mieszkańcy Małopolski czekali aż 6 lat (…). Biorąc pod uwagę, że proponowane zmiany w uchwale antysmogowej nie pomogą mieszkańcom w ciężkiej sytuacji związanej z wysokimi cenami paliw stałych (węgla, pelletu, drewna) i będą miały negatywny wpływ na jakość powietrza w regionie, domagamy się odstąpienia od projektowanych zmian – czytamy w apelu. 

Petycję można przeczytać na platformie chceoddychac.pl

Źródło: mat. prasowy 

Fot. główna: Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.