Mimo że Polska dysponuje warunkami do realizacji licznych projektów wiatrowych i fotowoltaicznych, na drodze stają im wieloletnie procesy administracyjne. Procedury wydłużają się lub różnią w zależności od placówki, a czasem projekty projekty są wstrzymywane lub pozostają nierozpatrzone. Nowy raport zwraca uwagę na problemy w polskim systemie administracyjnym oraz proponuje rozwiązania dla usprawnienia branży OZE.

Procedury zezwoleniowe a rozwój farm OZE

Uzyskanie wszystkich pozwoleń na wybudowanie farmy wiatrowej w Polsce to skomplikowany administracyjnie proces, który może trwać nawet 8 lat. Obejmuje różne etapy, takie jak pomiary wiatru, badania środowiskowe, uzyskanie odpowiednich decyzji i pozwoleń na budowę. Ten sam scenariusz dla farmy fotowoltaicznej trwa zazwyczaj dużo krócej – zajmuje od około 1,5 do 2,5 roku, przy czym sama faza przygotowawcza, w tym formalności, to najdłuższy etap procesu, który może trwać nawet 2 lata. Całkowity czas od podjęcia decyzji o budowie do uruchomienia produkcji wynosi średnio od 2 do 3 lat.

Polskie procesy przyznawania pozwoleń na rozwój projektów OZE sprawiają, że wiele ambitnych projektów wiatrowych i fotowoltaicznych stoi w miejscu, ze względu na luki administracyjne. Ten stan rzeczy powoduje realne opóźnienia w transformacji energetycznej na tle innych krajów i sprawia, że Polska może stać się nieatrakcyjnym partnerem dla zagranicznych inwestorów.

Dekada czekania na 14 MW wiatru. Polska procedurami cofa się w energetyce

Co jest przyczyną powolnych procedur?

Według nowego raportu Instytutu Reform jedną z przyczyn przedłużających się procedur zezwoleniowych dla projektów OZE są niskie zarobki pracowników Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ). Zdaniem autorek badania liczba chętnych do pracy w administracji w RDOŚ jest coraz niższa, ponieważ kandydaci mogą zarobić dużo więcej w prywatnych firmach. Państwo oferuje swoim pracownikom niewiele więcej niż minimalna krajowa, przy czym rosnąca liczba obowiązków jest nieadekwatna do wypłaty.

Obecne finansowanie oraz planowane zwiększenie etatów nadal nie pozwala na zatrudnienie wystarczającej liczby wykwalifikowanych pracowników, adekwatne do rosnących potrzeb związanych z realizowanymi projektami – czytamy w raporcie.

Problem w branży OZE nie tkwi jednak tylko w nieatrakcyjnych wynagrodzeniach i wynikających z nich brakach kadrowych. Regionalnym Dyrekcjom Ochrony Środowiska często brakuje jasno ustalonych procedur, a procesy wypełnienia i akceptacji wniosków różnią się w zależności od placówki, co wydłuża procedury i zniechęca inwestorów.

Procedury planistyczne do zmiany

Innym aspektem, który wymaga zmian są procedury planistyczne. Większość zgłaszanych inwestycji wymaga uwzględnienia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, które obowiązują jedynie na 1/3 powierzchni Polski, co blokuje projekty.

Proponowana przez Rząd reforma planowania przestrzennego ma za zadanie dać samorządom więcej czasu na dokończenie procedur sporządzania planów ogólnych, bez zawieszenia uchwalania planów miejscowych oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Dzięki temu gminy zyskują pół roku więcej na uchwalenie planów ogólnych, a właściciele działek powinni mieć więcej czasu na uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy. 

Jak przyśpieszyć polskie procedury?

Rozwiązania proponowane przez Instytut Reform, dzięki którym procesy wdrażania nowych projektów OZE w Polsce mogłyby stać się sprawniejsze i bardziej atrakcyjne dla przedsiębiorców, to m.in. 

• skrócenie terminu wydania warunków przyłączenia w Strefach Rozwoju Zrównoważonego Przemysłu,
• lokalizowanie elektrowni wiatrowych na podstawie Zintegrowanego Planu Inwestycyjnego,
• zmiana sposobu rozpatrywania wniosków o określenie warunków przyłączenia,
• obszary przyspieszonego rozwoju energii ze źródeł odnawialnych,
• cyfryzacja procedur.

Mimo że rząd wprowadza rozwiązania mające na celu usprawnienie transformacji energetycznej, takie jak np. skracanie terminów wydawania warunków przyłączenia w strefach przemysłowych lub upraszczanie procedur planistycznych, to często pozostają nieskuteczne, a rzeczywiste projekty i tak zostają zamrażane przez niewydolność systemu. 

Zwiększenie i przyspieszenie inwestycji w OZE przyniesie korzyści zarówno dla sektora energetycznego, obniżając emisję gazów cieplarnianych, jak i dla obywateli – w postaci niższych rachunków za prąd.Aby transformacja energetyczna mogła przyspieszyć, potrzebne są pilne zmiany w sektorze administracji – uproszczenie procedur, ujednolicenie zasad, a przede wszystkim budowanie stabilnej kadry pracowniczej.

Zobacz też: Zielona energia i prawa pracowników. Czego uczy największy park OZE w Indiach?

Źródła: Business Insider, Instytut Reform, gov.pl, Biznes.gov

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.