Europejska Agencja Środowiska (EEA) we współpracy z Komisją Europejską, przygotowała raport o stanie wody w europejskich kąpieliskach w 2024 roku. Przebadano prawie 22 tys. miejsc do rekreacji wodnej w państwach Unii Europejskiej, Szwajcarii i Albanii.  

Ogólne wyniki

Wyniki raportu są optymistyczne. Autorzy European bathing water assessment for the 2024 bathing season wskazują, że jakość wody kąpielowej w Europie znacznie się poprawiła w ostatnich latach. Za powód wskazują prawodawstwo UE połączone z efektem systematycznego monitorowania bakteriologicznego zbiorników wodnych i budową infrastruktury do oczyszczania ścieków. Dzięki tym działaniom udało się znacząco ograniczyć obecność patogenów w wodzie i kąpiele stały się możliwe również w wielu obszarach miejskich.

Na podstawie przebadanych próbek wody udało się stwierdzić, że ponad 85% monitorowanych miejsc spełnia najsurowsze standardy – jakość wody jest tam “doskonała”.  Łączy się to z kolejnym pozytywnym odczytem – 96% wszystkich objętych badaniem lokalizacji spełniało minimalne standardy jakości.

Jednak, pomimo że z bakteriologicznego punktu widzenia jakość wód jest w bardzo dobrym stanie, to zanieczyszczenie chemiczne wód powierzchniowych i gruntowych pozostaje znaczące. Pomimo wysokiej jakości bakteriologicznej, kąpieliska wciąż borykają się z problemami – mętna woda, zanieczyszczenia chemiczne i zakwity toksycznych sinic nadal ograniczają ich atrakcyjność. 

Polskie wybrzeże pod wodą do 2100 roku? Eksperci alarmują

Polska i Albania w ogonie

W Polsce sklasyfikowano 764 kąpieliska. Tylko 58,1% z nich uzyskało ocenę doskonałą pod względem czystości wody, 13% jako dobre, 6% jako wystarczająco dobre, 2,6% jako złe i aż 20,3% nie uzyskało klasyfikacji z powodu braku wystarczających danych. Taka statystyka sprawia, że jakość polskich kąpielisk w rankingu jest lepsza tylko od Albanii, gdzie na 119 próbek wody, aż 22,7% było złej jakości, a doskonałej tylko 16%. Przewaga jest na tyle duża, że nie grozi nam spadek na ostatnie miejsce w najbliższych latach.

Nad Morzem Bałtyckim znajduje się w Polsce 189 kąpieliska i tylko dwa z nich zostały sklasyfikowane jako złe, a 21 nie zostały sklasyfikowane. Większość kąpielisk – 575 – znajduje się w głębi lądu – m.in. na pojezierzach obejmujących północną część kraju i rzekach. Wśród nich 18 sklasyfikowano jako złej jakości (w tym 12 na rzekach), a 134 nie ma swojej klasyfikacji. 

Warto jednak wziąć pod uwagę, że trend poprawiania się jakości wody jest obecny również w Polsce – między 2021 a 2024 rokiem wzrosła liczba kąpielisk z doskonałą jakością wody o 145. Wzrosła również liczba miejsc, które poddawane są kontrola jakości wody. W 2017 roku w ten sposób sprawdzanych było tylko nieco ponad 200 lokalizacji, ale w kolejnych latach systematycznie rozszerzano skalę badania.

Liderzy świata wody

Najlepszy wynik w klasyfikacji udało się uzyskać na Cyprze – właśnie tam 99,2% kąpielisk zostało określonych jako doskonałe. Kolejna w zestawieniu plasuje się Bułgaria, gdzie w 97,9% lokalizacji udało się uzyskać doskonałą jakość próbek. Podium zamyka Grecja 97%, a pewnym zaskoczeniem jest czwarte miejsce Austrii, gdzie na 260 wyznaczonych kąpielisk 95,8% uzyskało najwyższą notę.  

Austria, mimo braku dostępu do morza, uplasowała się na czwartym miejscu, jest to zaskakujące, ponieważ jakość wód śródlądowych jest zazwyczaj niższa. Zbiorniki śródlądowe to często małe jeziora, stawy i rzeki o małym przepływie – cechy te sprawiają, że są one podatne niż obszary przybrzeżne na krótkotrwałe zanieczyszczenia spowodowane ulewnymi deszczami lub suszami, zwłaszcza latem. Przykład Austrii pokazuje, że przy odpowiedniej dbałości wyniki znacznie powyżej średniej można uzyskać też dysponując trudniejszym do utrzymania terenem.

Wnioski

Nadzieję na szybką poprawę pozycji Polski w rankingu jest 20,3% miejsc, które nie uzyskały kwalifikacji w tym raporcie. W większości powodem jest brak odpowiedniej ilości próbek pobranych we wcześniejszych latach. Uniemożliwia to ocenę zgodną ze standardem BWD dotyczącymi klasyfikacji.

Najważniejszym elementem potrzebnym do tego by jakość wody wzrastała, oprócz działań państwa, jest także edukacja i troska o otaczające nas środowisko. Należą do nich:

• powiadomienie o nielegalnych zrzutach ścieków do rzek,
• eliminowanie dzikich wysypisk i zapobieganie ich powstawaniu,
• wyznaczanie pasów roślinności przy zbiornikach, które ograniczą spływ pestycydów stosowanych w rolnictwie,
• redukcja użycia chemikaliów w ogrodach, które przedostają się do wód.

Jakość kąpielisk można sprawdzić za pomocą interaktywnej mapy dostępnej na stronie Europejskiej Agencji Środowiska.

Zobacz też: Oceany pociemniały. Co to znaczy dla klimatu i życia morskiego?

Źródła: EEA, IMGW, European bathing water assessment for the 2024 bathing season, WaterSense, Politechnika Warszawska, 

Fot. Canva (Chatchawal, Freeartist)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.