Już w poniedziałek 25 marca Parlament Europejski będzie głosował nad wprowadzeniem Prawa Odbudowy Przyrody (ang. Nature Restoration Law, NRL). Rozporządzenie to może otworzyć drogę do odnowy cennych przyrodniczo obszarów Europy. Blokadę tych przepisów zapowiada jednak… Donald Tusk. Przewodniczący PO staje tym samym w opozycji nie tylko do środowisk eko-aktywistów, ale też własnych koalicjantów czy ministry w swoim rządzie.

Tusk przeciwko Nature Restoration Law

19 marca 2024 roku podczas konferencji prasowej Donald Tusk zarekomendował, aby Polska sprzeciwiła się NRL. Jak premier tłumaczył tę decyzję?

– To jest potrzebne, ze względu na gospodarkę wodną i ochronę środowiska, długofalowo także w interesie rolników. Ale będziemy to robili bez przymusu europejskiego. Tam, gdzie będzie na to zgoda, ochota i pieniądze – mówił.

Ta deklaracja wzbudziła oburzenie wwielu środowiskach. Oczywiście do zmiany decyzji Tuska wezwały różnego rodzaju organizacje zrzeszające aktywistów klimatycznych.

– Postawa polskich europarlamentarzystów, głównie z Platformy Obywatelskiej, którzy w Brukseli wstrzymywali się od głosu lub byli przeciw Nature Restoration Law, nie znajduje naszego zrozumienia – mówi Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot w rozmowie z portalem SmogLab.

– Wszyscy pamiętamy, jak Donald Tusk obiecywał lepszą ochronę przyrody i mówił, że patriotyzm polega na tym, że nie zgadzasz się na wyżynanie lasów. No to teraz mamy nowego Tuska, który z dumą mówi, że zdecydował o głosowaniu przeciw unijnemu Prawu o odbudowie zasobów przyrodniczych. Poparcie dla ochrony środowiska jest w Polsce szerokie, a 2/3 społeczeństwa chce pilnego wyłączenia 20% lasów z wycinek. Można spokojnie założyć, że przyroda pomogła Tuskowi wygrać wybory. Teraz przyroda może jednak przegrać z brutalną polityką i lobbystami wykorzystującymi rolnicze protesty dla własnych korzyści – tak decyzję komentuje Krzysztof Cibor, szef zespołu kampanijnego Greenpeace.

Dlaczego z ekologicznego punktu widzenia wprowadzenie NRL jest tak ważne?

Fotowoltaika na każdym dachu? Burzymy mit narosły wokół unijnego prawa

Czym jest NRL? Jakie znaczenie ma to unijne prawo?

Jak podaje Komisja Europejska, 81% siedlisk przyrody na terenie UE jest w złym stanie, a ochrona aż 63% chronionych gatunków roślin i zwierząt pozostaje niewystarczalna. Dalszemu postępowaniu i ostatecznie odwróceniu tego trendu miało służyć właśnie ogólnoeuropejskie Nature Restoration Law. Unijne przepisy zakładały m. in. poprawę stanu lasów, bagnisk czy torfowisk. Poza tym przepisy zadbałyby o ekosystemy rolnicze, na które miałyby powrócić motyle łąkowe czy ptaki. Ostatnio na naszym portalu donosiliśmy o badaniach, według których obecność gatunków drapieżnych (w tym ptaków) na obszarach uprawnych wyraźnie zmniejszała populacje szkodników. NRL zakładało także powstrzymanie tendencji spadkowej liczebności populacji owadów zapylających do 2030 roku, a następnie osiągnięcie tendencji wzrostowej.

– Nature Restoration Law w założeniu miało powstrzymać kryzys różnorodności biologicznej w Europie. I pomóc osłonić europejskie społeczeństwa przed tragicznymi konsekwencjami zmian klimatu – tak mówiła w listopadzie ubiegłego roku Marta Klimkiewcz, doradczyni ds. nauki i polityk z Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi. – Po niezwykle burzliwym procesie legislacyjnym otrzymaliśmy tekst osłabiony. Wciąż jednak daje on podstawę do konkretnych działań. Dzięki nim mamy szansę na odbudowę przyrody i ochronę jakości życia na naszym kontynencie. Głosowanie przeciwko aktualnemu, kompromisowemu brzmieniu rozporządzenia byłoby zwyczajnie nieodpowiedzialne – podkreślała.

Mimo to Donald Tusk zapowiedział głosowanie przeciw NRL. Podane przez niego argumenty nie wydają się przekonujące. Wielu komentatorów zwraca uwagę, że decyzja ta może być podyktowana chęcią zdobycia poparcia protestujących rolników. Ci wśród swoich postulatów mają bowiem sprzeciw wobec europejskiego Zielonego Ładu, którego NRL jest częścią. Warto jednak podkreślić, że samo Nature Restoration Law nie zawiera w obecnym brzmieniu zapisów, które stoją w opozycji do protestujących. Warto też zauważyć, że Platforma Obywatelska jest częścią Europejskiej Partii Ludowej. Ta z kolei w maju 2023 roku zadeklarowała całkowite odrzucenie NRL.

Padły deklaracje w sprawie rolników. Czy dojdzie do porozumienia? Które miasta będą dziś zablokowane? [MAPA]

Zieloni przeciw Tuskowi

W środowisku politycznym najgłośniej przeciw decyzji Tuska protestuje partia Zielonych, a więc część Koalicji Obywatelskiej.

– To ambitne, mądre plany, żebyśmy jako państwa członkowskie Unii Europejskiej zatrzymali postępowanie katastrofy klimatycznej. Co ciekawe, korzyści z wprowadzenia Nature Restioration Law szacuje się na kwotę 1 860 mld euro, natomiast koszty na 154 mld euro, a więc ZYSKI SĄ 12 RAZY WIĘKSZE NIŻ KOSZTY! – czytamy we wpisie partii na portalu X.

Już za kilka dni polski rząd zdecyduje o przyjęciu bądź odrzuceniu Nature Restoration Law ????, czyli prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych, które niedawno zostało przegłosowane przez Parlament Europejski. Pojawiają się głosy, że na ten moment nie wiadomo, jaką decyzję podejmie… pic.twitter.com/VRoqSVnJ1w

— Partia Zieloni (@Zieloni) March 19, 2024

Zieloni zwracają też uwagę, że NRL jest zbieżne ze “100 konkretami na 100 pierwszych dni rządu”, a więc programem wyborczym Koalicji Obywatelskiej. Dyskusja wokół unijnych przepisów zbiegła się w czasie z minięciem pierwszych 100 dni rządów aktualnej koalicji. Różne media w inny sposób ilustrują realizację tych obietnic. Demagog.pl wskazuje, że w pełni spełniło się 6 konkretów, a częściowo 15. Business Insider wskazuje analogicznie wartości 9 i 18, a Do Rzeczy – 13 i 5.

Ani w jednej, ani w drugiej kategorii nie znalazły się konkrety, które według Zielonych są zgodne z NRL. A były to:

• Konkret 14: “Wyłączymy najcenniejsze przyrodniczo obszary lasów z wycinki i przeznaczymy je tylko na funkcje przyrodnicze i społeczne”,
• Konkret 56: “Stworzymy program odtwarzania torfowisk i mokradeł, który będzie w pełni uwzględniał interesy polskich rolników, by chronić środowisko”,
• Konkret 62: “Obniżymy koszty prowadzenia gospodarstw: zapewniając wsparcie dla inwestycji w biogazownie, farmy fotowoltaiczne oraz pompy ciepła”,
• Konkret 63: “Zapewnimy czystą i tanią wodę do produkcji rolnej – postawimy na budowę lokalnych systemów zatrzymujących wodę w glebie”.

W koalicji zawrzało. Tusk zraził do siebie nie tylko Zielonych

Jak się jednak okazuje, nie tylko Zieloni sprzeciwiają się decyzji Tuska. OKO.press ustaliło, że dzień przed konferencją, na której premier podzielił się swoim spojrzeniem na sprawę, doszło do spięcia między nim, a ministrą klimatu i środowiska Pauliną Hennig-Kloską. Partia polityczki, Polska 2050 Szymona Hołowni, również opowiada się za wprowadzeniem NRL.

– Będziemy przekonywać pana premiera, żebyśmy zagłosowali na tak. Ja rozumiem, że premier ma inne zdanie i daje tutaj silne argumenty, ale dla nas, dla Polski 2050, to jest bardzo ważna sprawa, bo to jest ważny element naszego programu. I to programu, do którego jesteśmy całkowicie przekonani – mówi Michał Kobosko, wiceprzewodniczący partii, pytany przez OKO.Press

W ostatnich dniach została również powołana Państwowa Rada Ochrony Przyrody – jej członkowie zostali mianowani 20 marca 2024 roku. W skład PROP wchodzi kilkadziesiąt naukowców i ekspertów zajmujących się ochroną przyrody. Jej pierwszą decyzją było… wydanie rekomendacji dla rządu, w której wzywali do opowiedzenia się za przyjęciem NRL.

Donald Tusk swoją deklaracją wywołał więc niemałe zamieszanie i zwróciłprzeciwko sobie nie tylko aktywistów, ale także dwa ugrupowania koalicyjne i powołaną w ostatnim czasie Państwową Radę Ochrony Przyrody. Czy premier ugnie się pod naciskiem  ekologicznych środowisk, a PO w Parlamencie Europejskim jednak opowie się za NRL? O tym przekonamy się już w poniedziałek 25 marca.

– Czytaj także: Wilki do odstrzału? Komisja Europejska proponuje zmniejszenie ich ochrony

Źródła: smoglab.pl, 100konkretów.pl, businessinsider.pl, demagog.pl, dorzeczy.pl, oko.press, greenpeace.org

Fot. European People’s Party, Canva (Paul Hartley)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.