Zbiorniki, które widzimy na powierzchni to niejedyne obszary wodne pełniące funkcje na Ziemi. Choć na co dzień możemy ich nie widzieć, to podziemne wody są kluczowe dla ekosystemów i naszego życia. Czy wystarczająco je chronimy?

Światowy Dzień Wody

22 grudnia 1992 roku ONZ ustanowiło Światowy Dzień Wody, który już od 30 lat obchodzony jest 22 marca. Obecnie przypada 30. rocznica tych obchodów, która nosi nazwę „Wody podziemne: uczynić niewidzialne widocznym” („Groundwater: making the invisible visible”). Wysiłki poszczególnych obszarów świata skupiają się na ochronie zasobów słodkiej wody na świecie i wzmacniana ich.

Najważniejszy zasób świata

Pomimo że wód gruntowych nie widzimy na pierwszy rzut oka, to stanowią one jeden z najistotniejszych naturalnych zasobów na globie. Stanowią one ok. 97% całej słodkiej wody (w stanie płynnym) na globie. Rzeki, jeziora i tereny podmokłe składają się na pozostałe 3%, czyli tzw. wody powierzchniowe

W naszych kranach w dużej mierze płynie właśnie woda podziemna, a ponad połowa jej zasobów na globie służy rolnikom do nawadniania pól uprawnych. Bez wody gruntowej nie można by było wyhodować pożywienia, a co za tym idzie wyżywić połowy populacji świata.

Jak podaje Państwowe Gospodarstwo Wodne wody Polskie, trzech na czterech mieszkańców Unii Europejskiej jest uzależnionych od dostaw wody z podziemnych ujęć. 

Najpiękniejsze bagna i mokradła w Polsce. To prawdziwe miejsca mocy

Zagrożenia wód gruntowych

Wody gruntowe znajdują się pod ziemią w warstwach wodonośnych. Te z kolei są formacjami skał i żwirów i mają zdolności zatrzymywania wody. Czym grozi nadmierne pobieranie wody z tych warstw?

– Brak wody w środowisku gruntowo-wodnym nie oznacza mniejszej ilości wody na świecie, ale powoduje zubożenie zasobów wód podziemnych lokalnie, bądź regionalnie. Wody nie jest mniej w obiegu, ale zmienia swoją formę występowania – mówi Dorota Pierri, dr inż w katedrze hydrogeologii i geologii inżynierskiej na AGH i dodaje, że istnieje realne zagrożenie dla wód gruntowych wywołane zmianami klimatycznymi.

Woda podziemna, z której korzystamy, często nie znajduje się w miejscach, w których sobie życzymy i w takiej ilości jak sobie życzymy. Objawia się to obniżeniem zwierciadła wód podziemnych w warstwie wodonośnej, a to z kolei często przekłada się na obniżenie zwierciadła wód w rzekach i jeziorach. Obserwujemy wówczas, że zanikają, mówimy, że wysychają. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że drastyczne obniżenie poziomu wody w okresie letnim jest bezpośrednio skutkiem braku pokrywy śnieżnej w okresie zimowym. 

Obejrzyj nasz wywiad z dr inż. Dorotą Pierri:

Inne problemy, które dotykają te kluczowe zasoby wód, to zanieczyszczenia, np. spływające z pól środki ochrony roślin, leki pływające w wodach świata, zaśmiecanie środowiska oraz nierozsądne pobieranie wód gruntowych, które kiedyś mogą się wyczerpać.

Czy uchronimy wody gruntowe przed zmianami klimatu?

Globalne ocieplenie i jego skutki objawiające się w postaci anomalii takich jak ulewne deszcze oraz susze zmienią sytuację dostępności wód gruntowych. Równolegle do kryzysu klimatu stykamy się z ogromnymi stratami i nierównoważną gospodarką wód, zarówno w domach, jak i w przemyśle. 

Szczególnie wodochłonne gałęzie przemysłu, takie jak hodowla zwierząt i produkcja mięsa czy masowy przemysł odzieżowy generują gigantyczne straty wody. Prawdopodobne jest, że widoczne miejscami niezrównoważone formy pobierania wód gruntowych zwiększą jeszcze bardziej swój zasięg, co będzie wiązało się z jeszcze większymi niedoborami wody.

– Wody gruntowe odnawiają się nawet 20 – 30 lat, dlatego ich wypompowanie może spowodować zaburzenie bilansu wodnego nawet całego regionu – podają wody.gov.pl.

Globalne ocieplenie rzutuje na stan mórz i oceanów. One z kolei wpływają na zmiany pogody na danym kontynencie. Czy w związku z kryzysem klimatycznym w najbliższych latach czekają nas intensywne susze i powodzie?

Czy kropla drąży skałę?

źródło: wody.giv.pl, Siostry Rzeki

fot. Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.