Pozostało już tylko 6 lat do 2030 roku, do którego przywódcy 145 państw zobowiązali się powstrzymać utratę lasów. Tymczasem obecnie wycinamy ich tak dużo, że wielkość strat można przyrównać do rozmiaru 10 boisk traconych co minutę.

Jak idzie realizacja postanowień z COP26?

W 2021 roku światowi przywódcy spotkali się w Glasgow w Szkocji na Konferencji ONZ w sprawie zmian klimatu, powszechnie zwanej COP26. Pierwszym porozumieniem, które wówczas zawarto, było to dotyczące deforestacji, czyli trwałej wycinki lasów. W efekcie ponad 100 krajów (finalnie 145), w tym między innymi Polska, Indonezja, Kanada, Chiny i Rosja zobowiązały się do powstrzymania światowego wylesiania, a także odwrócenia jego skutków. 

– Dzięki dzisiejszym bezprecedensowym obietnicom będziemy mieli szansę zakończyć długą historię ludzkości jako zdobywców przyrody, a zamiast tego stać się jej opiekunem – mówił ówczesny premier Wielkiej Brytanii, Boris Johnson.

Na zrealizowanie obietnicy sygnatariusze mają czas do 2030 roku. Czy im się to uda?

Tymczasem dotarliśmy do danych zgromadzonych przez naukowców z laboratorium GLAD Lab Uniwersytetu Maryland, które opublikował m.in. Globalny Przegląd Lasów (eng. World Resources Institute) w “Forest Pulse”. To zestawienie zawierające kompletne informacje na temat rocznej utraty pokrywy drzewnej na świecie, a dzięki bieżącemu monitoringowi, precyzyjnie określa, które kraje miały w tym swój udział. Przyszedł zatem czas, aby podsumować 2023 rok. Ile lasów wycięto i które państwa przodują w tym niechlubnym rankingu?

• Zobacz także: Motyl monarcha. Cud natury zagrożony zmianami klimatu

10 boisk na minutę

Całkowita utrata pierwotnych lasów tropikalnych w 2023 roku wyniosła 3,7 mln hektarów. To niemal tyle, co rozmiar 10 boisk do piłki nożnej utraconych co minutę. Choć niektóre kraje znacząco zredukowały procent wycinanych lasów, to okazało się to być niewystarczające. Tempo utraty pierwotnych lasów tropikalnych w 2023 utrzymuje się na stałym poziomie z ostatnich lat. 

Rekordowe spadki utraty lasów – małe wygrane

Bardzo ciekawa sytuacja daje się zaobserwować w przypadku Brazylii, która w ubiegłorocznym rankingu wyraźnie przodowała. W 2022 roku wycięto tam ponad 10 tysięcy km2 lasu deszczowego. Choć w zestawieniu krajów za 2023 rok nadal niechlubnie zwycięża, to może poszczycić się spadkiem aż o 39% względem utraty lasów w Amazonii w porównaniu do poprzedniego roku. 

Liczni komentatorzy są zdania, że to zasługa wybranego początkiem stycznia 2023 roku prezydenta – Luiza Inácio Lula da Silva, który zobowiązał się do powstrzymania wylesiania. Od czasu swojej reelekcji (Lula był już prezydentem w latach 2003–2010), podjął działania mające na celu ograniczenie utraty lasów. Między innymi oficjalnie uznał nowe terytoria rdzennej ludności, przyznając im ochronę prawną w postaci rezerwatów chroniących przed najazdami nielegalnych drwali, poszukiwaczy złota, czy hodowców bydła, a także zwiększył wysiłki w zakresie egzekwowania prawa.

To pocieszająca wiadomość w kontekście największego lasu deszczowego na świecie, którego zachowanie jest niezbędne do powstrzymania globalnego ocieplenia. Amazonia odpowiada za produkcję ok. 6% tlenu w skali światowej i stanowi dom dla 3 milionów gatunków roślin i zwierząt oraz miliona rdzennych mieszkańców. Czy jednak powyższe działania okażą się wystarczające, aby przetrwała? 

Ponad 62 stopnie Celsjusza – tyle w niedzielę wyniosła temperatura w Brazylii!

Na szczególne wyróżnienie zasługuje też Kolumbia, która zmniejszyła wycinkę lasów w porównaniu do 2022 roku aż o 49%. Podobnie jak w przypadku Brazylii, analitycy doszukują się powodu w zmianie przywódcy kraju. Jak mówią, administracja Gustavo Petro Urrego koncentruje się na środowisku, reformie obszarów wiejskich i zaprowadzeniu pokoju. 

Kto wycina najwięcej?

Ogromny wzrost utraty lasów w 2023 roku odnotowały kraje takie jak Boliwia, Laos i Nikaragua. Za ponad połowę wartości utraty drzew w tym roku odpowiadały pożary, ale niestety, duża część z nich spowodowana była przez ludzi. W 2023 w Boliwii wystąpiły rekordowe upały w wyniku połączenia zmian klimatu spowodowanych przez człowieka oraz zjawiska naturalnego, jakim jest El Niño. W takich skrajnych warunkach – gorących i suchych, pożary mogą wymknąć się spod kontroli, opanowując tereny zalesione. 

• Czytaj też: Fala susz i pożarów na świecie, a zmiany klimatu

Drugim najważniejszym czynnikiem, jaki wymieniają eksperci World Resources Intitute, jest ekspansja rolnictwa (m.in. wypalanie lasów pod obszary przeznaczone na hodowlę bydła). To główna przyczyna tak gwałtownej utraty lasów w Laosie, której wartość w porównaniu z 2022 rokiem wzrosła aż o 47%. “Tylko w 2023 roku utracono 1,9% pozostałych lasów pierwotnych w Laosie, co stanowi wskaźnik strat pięć razy szybciej niż w Brazylii, proporcjonalnie do jej powierzchni leśnej” – czytamy na WRI. 

Poniżej prezentujemy zestawienie krajów, które wywarły największy wpływ na światową deforestację.

Źródła: research.wri.org, reuters.com, aktualnosci.news, nationalarchives.gov.uk
Fot.: Shutterstock/Rich Carey

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.