Budowa farmy fotowoltaicznej to duże korzyści. Jesteś inwestorem? A może posiadasz nieużywany grunt? Przedstawiamy proces dla farmy 1 MW krok po kroku. Z artykułu dowiesz się, jakie działania należy podjąć oraz z jakimi kosztami i trudnościami może się to wiązać. Od czego trzeba zacząć, kiedy myślimy o własnej farmie fotowoltaicznej?

Krok 1: Uzyskanie warunków dzierżawy

• Jeśli uzyskałeś/aś już zgodę na budowy farmy fotowoltaicznej, zobacz odpowiedzi na najczęstsze pytania, takie jak czas i koszt budowy oraz zysk z prowadzenia farmy:

Budowa farmy fotowoltaicznej – ile kosztuje i trwa, jakie może przynieść zyski? Najczęstsze trudności

Jakie kryteria musi spełniać grunt wskazany pod budowę farmy fotowoltaicznej? Aby zmieścić panele fotowoltaiczne dla farmy o mocy 1 MW, potrzebny jest teren o powierzchni około 1,5 ha oraz szerokości minimum 40 m.

Przy wyborze gruntu należy wziąć pod uwagę m.in. występowanie przeszkód planistycznych, ukształtowanie terenu (najkorzystniejsze jest nachylenie na południe lub płaska działka) oraz odległość od linii energetycznych średniego napięcia i stacji elektroenergetycznych GPZ. Działka nie może być zasłonięta przez budynki, drzewa i inne obiekty. Ważny jest ponadto dostęp do utwardzonej drogi publicznej.

Pod budowę wybiera się wyłącznie IV, V oraz VI klasę gruntu, czyli gleby orne, łąki i pastwiska średniej i słabej jakości. Pozostałe klasy gruntu zarezerwowane są zwykle dla działalności rolniczej. 

Kolejnym niezbędnym warunkiem, który musi spełnić teren, aby założyć na nim farmę fotowoltaiczną, jest brak ochrony przyrody. Miejsce nie może być objęte programami, takimi jak m.in. Natura 2000. Nie może także znajdować się w obrębie Parku Narodowego lub Krajobrazowego. 

Grunty bez form ochrony przyrody są preferowane przy wyborze działek, gdyż najczęściej ich występowanie znacząco wydłuża czas postępowania administracyjnego, nakłada dodatkowe obowiązki na inwestora i może (chociaż nie musi) uniemożliwić powstanie instalacji.

Z właścicielem danego gruntu podpisywana jest następnie umowa dzierżawy, która daje prawo do dysponowania gruntem na cele budowlane. Umowa zawierana jest zwykle na okres 29 lat, czyli tyle ile wynosi gwarancji na sprawność modułów fotowoltaicznych. Jednocześnie jest to okres, który zabezpiecza właściciela przed zasiedzeniem gruntu.

Krok 2: Decyzja środowiskowa

Budowa farmy fotowoltaicznej wymaga uzyskania decyzji środowiskowej, która jest wydawana przez Urząd Miasta lub Urząd Gminy. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wskazuje, w jaki sposób wykonywać inwestycję, aby jak najmniej oddziaływać na środowisko. 

Urzędowy czas rozpatrzenia wniosku o wydanie decyzji to 60 dni. Firmy z branży, z którymi się konsultowaliśmy, wskazują, że w praktyce uzyskanie decyzji środowiskowej trwa nawet 150 dni. Do ustawowych 2 miesięcy nie wliczany jest bowiem czas na uzupełnienia, które gmina lub organy opiniujące mogą narzucić oraz na wydanie opinii przez te organy. Trzeba mieć jednak na uwadze, że w zależności od stopnia skomplikowania uzupełnień, może być to krócej lub nawet o wiele dłużej.

Na etapie decyzji środowiskowej mogą powstać problemy w zależności od skali przedsięwzięcia (im większa moc farmy fotowoltaicznej tym większa zajęta/przekształcona powierzchnia). Ogromne znaczenie odgrywa tutaj też obecność ochrony przyrody (chodzi o obszary zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku). Farma fotowoltaiczna jest przedsięwzięciem mogącym potencjalnie oddziaływać na środowisko, co oznacza, że sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko może być wymagane (ale nie obligatoryjne) i o jego konieczności decyduje wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy z uwagi na lokalizację inwestycji. 

Wydanie decyzji środowiskowej poprzedza się zasięgnięciem opinii organów opiniujących, m.in Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, Zarządu Zlewni. Każdy z organów opiniujących może wystosować konieczność uzupełnienia Karty Informacyjnej Przedsięwzięcia, którą składa się do wniosku o wydanie decyzji środowiskowej, np.:

• RDOŚ może stwierdzić konieczność sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko w określonym zakresie, konieczność nasadzenia krzewów w granicy inwestycji (gatunków rodzimych dla lokalnej flory) w celu ograniczenia potencjalnego zanieczyszczenia środowiska hałasem i stworzenia siedlisk dla ptaków
• Regionalne zarządy zlewni mogą stwierdzić konieczność odsunięcia inwestycji od cieków wodnych, urządzeń melioracji wodnych o określoną odległość.
• Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny może mieć uwagi do lokalizacji stacji transformatorowej w pobliżu zabudowań, jeżeli w pobliżu projektowanej farmy znajduje się zabudowa mieszkaniowa.

Decyzja środowiskowa jest wymagana, jeżeli planujemy wybudować farmę na powierzchni pow. 1 ha na terenach nie objętych ochroną przyrody oraz na powierzchni ponad 0,5 ha na terenach znajdujących się np. w obszarze Natury 2000. Realizując farmę PV na powierzchni do 1 ha, można pominąć pozyskiwanie decyzji środowiskowej i rozpocząć proces inwestycyjny od uzyskania warunków zabudowy.

Krok 3: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

To, czy dane miejsce nadaje się pod budowę farmy PV, określa dodatkowo miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Te uchwalane przez gminy dokumenty muszą uwzględniać możliwość zabudowy fotowoltaicznej. Aby uzyskać informacje na temat konkretnego terenu, do właściwego urzędu gminy należy złożyć wniosek o udostępnienie wypisu i wyrysu z MPZP.

A co jeśli dany teren nie jest objęty MPZP? Wtedy należy ubiegać się o warunki zabudowy.

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT) to dokument określający zasady, na jakich można zagospodarować daną działkę w przypadku, gdy nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Organem, który wydaje decyzję jest gmina. Urzędowy czas rozpatrzenia wniosku o wydanie warunków zabudowy to 60 dni, jednak rzeczywisty czas uzyskania decyzji może różnić się od ustawowego, tak jak w przypadku uzyskania decyzji środowiskowej.

Na etapie warunków zabudowy największe problemy występują aktualnie na poziomie legislacyjnym. Gminy ograniczają wydawanie warunków zabudowy dla farm PV, gdy na na ich terenie nie ma terenów przeznaczonych pod OZE. Powołują się wtedy na art. 10 ust 2a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 

Przykładowo: wnioskując o wydanie warunków zabudowy dla farmy PV o mocy 1 MW gmina może stwierdzić, iż inwestycja przekracza swoją mocą dopuszczalne wartości, do których mogą być realizowane urządzenia OZE bez konieczności ustalania ich w studium oraz w planie miejscowym. W takiej sytuacji inwestor odwołuje się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w związku z czym cały proces administracyjny znacznie się wydłuża. 

SKO może uchylić decyzję gminy o odmowie wydania warunków zabudowy jak i podtrzymać jej stanowisko. Powyższa ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie wyklucza możliwości starania się o decyzję o warunkach zabudowy. Wówczas natomiast konieczne jest spełnienie wymogów art. 61 ust.1 pkt 1-6 wcześniej wspomnianej ustawy. Gmina znowu na tym etapie może jednak stwierdzić, że farma nie spełnia wszystkich wymogów. Niestety dużo zależy od interpretacji przepisów przez gminę i wyroków lokalnego Sądu Administracyjnego, który może nadać nową interpretację ustawie. 

Problemem również są sytuacje, kiedy jedna ze stron postępowania umiera i postępowanie jest zawieszone do czasu wyłonienia nowych spadkobierców, tak aby zapewnić im czynny udział w postępowaniu lub sytuacje kiedy na terenie działki znajdują się grunty pochodzenia organicznego.

Krok 4: Warunki przyłączenia farmy do sieci

Konieczne jest także otrzymanie informacji o dostępnych wolnych mocach przyłączeniowych, co w sytuacji przeciążenia sieci w Polsce jest obecnie dużym wyzwaniem. Na wniosek o możliwości przyłączenia naszej farmy PV do sieci odpowiada Operator Sieci Dystrybucyjnej (OSD).

W Polsce operatorami jest 5 firm: Tauron, Enea, PGE i Energa, które odpowiadają za sieci średniego napięcia oraz spółka PSE, która wydaje decyzje dotyczące przyłączenia do sieci wysokiego napięcia. Urzędowy czas na rozpatrzenie wniosku wysłanego do OSD to 150 dni.

Aby legalnie wytwarzać energię elektryczną z farmy fotowoltaicznej należy posiadać koncesję. Pierwszym etapem jest otrzymanie promesy koncesji przyjmowanej przez terenowy oddział Urzędu Regulacji Energetyki.

Krok 5: Pozwolenie na budowę farmy fotowoltaicznej

Wniosek o pozwolenie na budowę złożyć można w starostwie powiatowym lub w urzędzie miasta na prawach powiatu. Złożony projekt budowlany musi obejmować plan zagospodarowania terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany. Należy złożyć także projekt techniczny, który jest częścią projektu budowlanego, ale nie podlega zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budowę.

Urzędowy czas rozpatrzenia wniosku przez starostwo to 65 dni. Nawet w przypadku dobrze opracowanego projektu budowlanego, tak jak w przypadku decyzji środowiskowej i warunków zabudowy, doliczyć należy czas na uzupełnienia i opinie organów, zatem średni czas uzyskania decyzji wynosi w praktyce do 90 dni.

Na etapie pozwolenia na budowę, starostwo stwierdza zgodność sporządzonego projektu budowlanego z m.in uzyskaną decyzą o warunkach zabudowy czy decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach oraz przepisami odrębnymi. W przypadku wystąpienia nieścisłości, starostwo wzywa do uzupełnienia, korekty wniosku. Na tym etapie są to już uzupełnienia formalne. 

Po otrzymaniu pozwolenia na budowę i uzyskaniu wszystkich wcześniejszych zezwoleń i dokumentów, można rozpocząć sporządzenie projektu wykonawczego i wbić “pierwszą łopatę”.

Partner materiału: Projekt Solartechnik

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.