Belgia jako pierwsza w UE wprowadziła zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów. Minister zdrowia, Frank Vandenbroucke podkreślił, że są one produktem “ekstremalnie szkodliwym” dla społeczeństwa i środowiska. 

E-papierosy zabronione

Od początku tego roku w Belgii obowiązuje zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów. Jest to pierwszy kraj w Unii Europejskiej, który zdecydował się na taki krok. 

Minister zdrowia Frank Vandenbroucke wyjaśnił, że jednorazowe e-papierosy to produkt stworzony głównie po to, by przyciągnąć nowych użytkowników. Podkreślił, że problematyczne są niebezpieczne odpady chemiczne, które pozostają po używaniu tego typu produktów. Zaznaczył także, że Belgia chce pełnić rolę lidera w Europie w walce z wpływem przemysłu tytoniowego i przyczyniać się do ograniczenia jego szkodliwego wpływu.

Sprzedaż e-papierosów stale rośnie, zwłaszcza wśród młodzieży. Są one małe, łatwo dostępne i proste w użytkowaniu. Jednorazowe papierosy tego typu nie wymagają ładowania ani wymiany części. Po ich użyciu wydziela się dym z nikotyną, która uzależnia i jest wysoce szkodliwa dla zdrowia. Co więcej, dla wielu osób produkty tego typu są pierwszym krokiem w kierunku sięgnięcia po tradycyjne papierosy. 

Badacze na razie nie wiedzą, jaki jest długoterminowy wpływ jednorazowych e-papierosów na organizm, jest jednak pewne, że ich używanie może mieć negatywne skutki zdrowotne.

– U osób regularnie palących e-papierosy, zwiększa ryzyko wystąpienia popcornowych płuc. Popcornowe płuca to stan zapalny i zwłóknienie drobnych dróg oddechowych, utrudniające przepływ powietrza, co objawia się dusznościami, kaszlem i może prowadzić do niewydolności oddechowej – potwierdza Światowa Federacja Serca.

Palenie e-papierosów może także zwiększać ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, prowadzić do podwyższenia tętna, ciśnienia tętniczego oraz stanu zapalnego i uszkodzenia naczyń krwionośnych. Ponadto, zawarta w e-papierosach nikotyna może negatywnie wpływać na rozwijający się mózg nastolatków, co skutkuje m.in. zaburzeniami koncentracji.

Zobacz też: E-papierosy też szkodzą. GIS zarządza monitoring

Wpływ e-papierosów na środowisko

Głównym problemem środowiskowym związanym ze sprzedażą jednorazowych e-papierosów jest to, że nie są one wielokrotnego użytku i bardzo mała ich ilość jest oddawana do recyklingu.

Z badania organizacji Material Focus wynika, że w Wielkiej Brytani co tydzień wyrzuca się 5 milionów jednorazowych e-papierosów. Tylko 17% użytkowników oddaje je do recyklingu. 73% je wyrzuca, często po prostu na ulicę, a 1% – wrzuca do toalety i spłukuje.

Jednorazowe e-papierosy to tanie plastikowe urządzenia, które pozwalają zaciągnąć się do kilkuset razy i zawierają miedziane przewody i baterie litowe, które są cennymi materiałami. Materiał Focus szacuje, że wszystkie jednorazowe e-papierosy wyrzucane w ciągu roku zawierają wystarczającą ilość litu, aby zapewnić baterie dla 5000 samochodów elektrycznych. Jednak, jeśli nie są one prawidłowo utylizowane, mogą powodować pożary w śmieciarkach i w zakładach utylizacji odpadów.

– Jednorazowe e-papierosy to mocny pretendent do tytułu najbardziej szkodliwego dla środowiska i niebezpiecznego produktu konsumenckiego, jaki kiedykolwiek powstał – powiedział Scott Buttler, dyrektor Material Focus.

Dodał też, że wraz z rosnącą popularnością tych produktów problem coraz bardziej wymyka się spod kontroli.

– Bardzo niewielu producentów i sprzedawców detalicznych przestrzega przepisy dotyczące ochrony środowiska i tworzy punkty oraz systemy recyklingu. Wszystko to oznacza, że zbyt często władze lokalne są obarczone poważnymi problemami operacyjnymi i finansowymi związanymi z obecnie najszybciej rosnącym i najniebezpieczniejszym strumieniem odpadów w Wielkiej Brytanii, jakimi są jednorazowe e-papierosy – podkreślił Buttler.

Na temat szkodliwości e-papierosów dla środowiska wypowiedział się także prof. Piotr Skubała z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

–  Jednorazowe e-papierosy należą do jednych z najbardziej niebezpiecznych dla środowiska produktów – powiedział. – Dlatego regulacje prawne zakazujące ich sprzedaży są konieczne. Szkodliwość jednorazowych e-papierosów dla środowiska wynika przede wszystkim z ich jednorazowości. Używanie ich to marnowanie cennych zasobów.

Chodzi nie tylko o plastik, ale także o obecne w wapozytaroach baterie litowo-jonowe. 

– Plastik jest wytwarzany z ropy naftowej, a jej wydobycie niszczy planetę. Z kolei lit – określany przez Unię Europejską, jako surowiec krytyczny – jest niezbędny do transformacji w kierunku zielonej energii – tłumaczył specjalista. – Recykling waporyzatorów jest trudny i drogi – ze względu na to, że wykonane są one z mieszanki materiałów, które trudno oddzielić; poza plastikiem i bateriami litowo-jonowymi obecna jest w nich miedź.

Rzecz jasna, nie jest to tylko problem w Wielkiej Brytanii, bo e-papierosy bardzo można kupić w całej Unii Europejskiej. W Polsce w 2022 r. sprzedaż tego typu produktów osiągnęła 32 mln sztuk, a w 2023 r. było to już 100 mln sztuk. Wartość sprzedaży jednorazówek w Polsce wynosiła w 2022 r. ok. 2 mld zł. Badania CBOS wskazały, że co czwarta małoletnia osoba w Polsce deklaruje używanie e-papierosów i wyrobów alternatywnych.

Czy Polska pójdzie w ślady Belgii i Wielkiej Brytanii i zakaże sprzedaży jednorazówek? Być może – jesienią ubiegłego roku wiceminister zdrowia, Wojciech Konieczny zapowiedział, że projekt zakazu jest gotowy. Na razie nie wiadomo, kiedy zostanie przedstawiony. 

Czytaj też: „Jeden z najbardziej szkodliwych produktów dla środowiska”. Jaka przyszłość jednorazowych e-papierosów?

Źródło: politykazdrowotna.com, pap.pl, prawo.pl, teraz-srodowisko.pl

Fot.: Canva (Christopher Ames/Getty Images Signature, Khosro)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.