W styczniu tego roku pisaliśmy o tym, że komitet UNESCO wezwał polski rząd do naprawy sytuacji w Puszczy Białowieskiej, spowodowanej masową wycinką drzew w 2017 roku. Polska miała czas do końca miesiąca aby wypracować rozwiązanie. Ostatnio na ten temat debatowała komisja senacka. W efekcie powstał projekt ustawy. 

Tło wydarzeń – UNESCO apeluje o naprawę Puszczy

W ostatnim czasie nie cichnie temat Puszczy Białowieskiej, na terenie której w 2017 roku prowadzone były masowe wycinki drzew. Jak podała Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, wycięto wówczas ponad 200 tys. m³ drzew, w tym połowę z chronionych dotychczas drzewostanów ponadstuletnich. Szczegółowo na ten temat pisaliśmy tu: UNESCO za ochroną Puszczy Białowieskiej.

W styczniu 2024 roku do nowo wybranego polskiego rządu zaapelował Komitet UNESCO, który wezwał gabinet Donalda Tuska do naprawy szkód wyrządzonych w Puszczy Białowieskiej, spowodowanych masową wycinką drzew oraz postawieniem zapory granicznej. Nowo wybrany parlament i polskie władze miały być nadzieją na zaistnienie szansy zmiany w podejściu do tego cudu natury i zwiększenia jego prawnej ochrony. 

Przypomnijmy, że od 2014 roku cały teren Puszczy Białowieskiej wpisany jest na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, co rodzi wobec polskich władz pewne obowiązki. Ich nadrzędnym celem jest ochrona Puszczy Białowieskiej przed zniszczeniem i zachowanie jej w niezmienionej postaci dla przyszłych pokoleń. Polska zobowiązała się do tego przystępując do konwencji UNESCO dotyczącej Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego z 1972 roku. 

Na udzielenie Komitetowi odpowiedzi w tej sprawie, rząd miał czas do końca zeszłego miesiąca. Tymczasem mija niemal połowa lutego. Co udało się wypracować?

UNESCO wzywa rząd do naprawy szkód w Puszczy Białowieskiej

Jest projekt ustawy. To rewolucja?

Po raz pierwszy Puszcza Białowieska trafiła na listę UNESCO w 1979 roku, ale do tej pory je ochrona nie doczekała się nowych ustawowych regulacji. Teraz ta sytuacja ma szansę się zmienić, bowiem we wtorek, 13 lutego, przewodniczący senackiej komisji klimatu i środowiska poinformował oficjalnie o powstaniu projektu specjalnej ustawy, chroniącej puszczę. 

Projekt ustawy jest efektem pracy zespołu naukowców, przyrodników, prawników i polityków. Przedstawił go senator Stanisław Gawłowski. 

– To jest projekt ustawy, w którym staraliśmy się zawrzeć cały szereg [interesów – przyp. PAP] bardzo istotnych z punktu widzenia zarówno społeczności lokalnej, samorządów terytorialnych, ludzi, przedsiębiorców tam działających, ale też celów związanych z ochroną przyrody, ochroną tego obszaru. Zawrzeć interesy, które dotyczą leśników tam pracujących – powiedział Gawłowski. 

Projekt ustawy jest odpowiedzią na potrzebę naprawienia szkód wyrządzonych Puszczy przez masową, nielegalną wycinkę z 2017 roku. Zapisy ustawy wprowadzają rozwiązania prawne trwale chroniące najcenniejszy skarb przyrodniczy w Polsce i, co ważne, gwarantują, że do Puszczy nie powrócą harwestery.

– Na naszych oczach dzieje się historia. Nie ma w Polsce poza Puszczą Białowieską innego obiektu światowego dziedzictwa przyrodniczego UNESCO, który wykraczałby poza teren parku narodowego, a co za tym idzie miał wielu zarządców o często sprzecznych interesach. Dlatego konieczne jest uwzględnienie tego specjalnego statusu Puszczy w dedykowanej jej ustawie, aby wprowadzić spójny system zarządzania. Puszcza Białowieska zyskuje trwałą ochronę na całym swoim wyjątkowym terenie, w postaci zachowania naturalnych procesów przyrodniczych i rzadkich, cennych gatunków roślin i zwierząt. A społeczeństwo dostaje gwarancję, że państwo wreszcie jednoznacznie stanęło po stronie tego niezwykłego lasu. Ustawa puszczańska to rozwiązanie kompleksowe, oparte na najwyższych standardach ochronnych UNESCO, które kładzie kres wszelkim zakusom, by Puszczę eksploatować – powiedziała adwokatka Karolina Kuszlewicz.

Polacy chcą ochrony Puszczy, jest sondaż

Ipsos, na zlecenie Pracowni na rzecz Wszystkich Istot, przeprowadziło badanie opinii publicznej, z którego jasno wynika, że większość Polaków chce ochrony całości terenu Puszczy Białowieskiej (89%). 

W badaniu wzięli udział respondenci w wieku 15 lat i więcej i odpowiadali na pytanie „Czy jest Pan(i) za objęciem ochroną całego obszaru Puszczy Białowieskiej?”.

Odpowiedzi prezentują się następująco:

50% respondentów odpowiedziało, że zdecydowanie chce ochrony dla całego obszaru Puszczy Białowieskiej, a 39% raczej chce. Dla 5,1% badanych pytanie to stanowiło problem i wybrali oni odpowiedź “trudno powiedzieć”. Osób przeciwnych było łącznie 5,9% – 4% ankietowanych udzieliło odpowiedzi “raczej nie”, a 1,9% “zdecydowanie nie”.

Projekt ustawy zyskał poparcie środowiska naukowego, a jego dalsze losy będziemy monitorować. 

– Czytaj także: Powstanie nowy polski park narodowy – pierwszy od 23 lat

Źródła: Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, pap.pl

Fot.: Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Canva (nielubieklonu)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.