Warszawa od 2017 roku wspiera mieszkańców finansowo w wymianie przestarzałych pieców na bardziej ekologiczne. Na ten moment, udało im się zredukować liczbę kopciuchów do ok. 2400 – to spadek o ponad 80%. Gorzej wygląda sytuacja w obrębie sąsiednich gmin – niektórym z nich pozbycie się kopciuchów może zająć przy aktualnym tempie wymiany nawet pół wieku. 

Minął rok od zakazu kopciuchów

W styczniu 2023 roku wprowadzono na terenie Mazowsza zakaz użytkowania tak zwanych kopciuchów – kotłów o najniższej klasie. To efekt uchwały antysmogowej, o wprowadzenie której zabiegali sami mieszkańcy. Minął już zatem rok od ustanowienia zakazu i warto przyjrzeć się postępom. 

Należy też dodać, że w międzyczasie wprowadzono kolejne, istotne ograniczenie tj. zakaz palenia m.in. węglem kamiennym i brunatnym na terenie stolicy, obowiązujący na mocy nowelizacji uchwały antysmogowej od 1 października 2023. Wprowadzenie tego przepisu ma wpłynąć na poprawę jakości powietrza. Szacuje się, że co roku z tego powodu umiera 4-6 tysięcy mieszkańców Mazowsza. Za niezastosowanie się do powyższych przepisów można otrzymać mandat w wysokości do 500 złotych lub karę grzywny w wysokości do 5 tysięcy złotych. Jak podaje portal rdc.pl, w ciągu zaledwie sześciu tygodni od początku obowiązywania najnowszej uchwały, straż miejska wystawiła niemal 100 mandatów za używanie kopciuchów i palenie węglem.

Pozytywna wiadomość jest taka, że powyższe działania wydają się być skuteczne, a od początku trwania programu dofinansowania do wymiany pieców, tj. od 2017, wymieniono już ok. 80% takich instalacji. Tym samym liczba kotłów w Warszawie spadła z ok. 15 tysięcy do około 2400. 

– Jesteśmy coraz bliżej tego, by usunąć wszystkie kopciuchy w mieście. Zaczynaliśmy w momencie, kiedy w stolicy takich starych, nieekologicznych pieców było aż 15 tysięcy. Zmniejszenie tej liczby było jednym z głównych celów, jakie sobie postawiłem. Dziś mogę potwierdzić, że nasze działania przynoszą efekty. Pod koniec ubiegłego roku liczba kopciuchów w Warszawie zmalała do 2650 sztuk. To spadek o ponad 80 procent! – powiedział w styczniu Rafał Trzaskowski, prezydent m.st. Warszawy.

• Czytaj też: Mazowiecka uchwała antysmogowa zostaje

Raport kopciuchów w warszawskim obwarzanku – gdzie jest ich najwięcej?

Do składu “obwarzanka” zaliczane jest 39 gmin okalających Warszawę. Polski Alarm Smogowy (PAS) we współpracy z portalem pracuj.pl zapytał je o liczbę funkcjonujących w domach „kopciuchów” oraz tempo ich wymiany. Używanie pozaklasowych kotłów jest nielegalne w całym województwie mazowieckim i to ich dotyczą prezentowane w artykule liczby. Kotły 3 i 4 klasy, które powinny zostać zlikwidowane w ciągu najbliższych 4 lat, to dodatkowe 6 tysięcy urządzeń. W liczbie kotłów nie ujęto pieców, kominków oraz innych miejscowych ogrzewaczy powietrza (ok. 5,5 tysiąca). Od 2028 roku spalanie węgla w większości z nich będzie zabronione.

PAS uzyskał dane, na podstawie których okazuje się, że w “warszawskim obwarzanku” dymi wciąż aż 41 518 nielegalnych, pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno, które stanowią główne źródło zanieczyszczenia powietrza. Największa liczba takich urządzeń znajduje się w Karczewie (3537), Otwocku (3362) i Wołominie (2743). Najmniej kotłów dymi w Podkowie Leśnej – 83, w Pruszkowie (113) oraz w Michałowicach (198). Część tych kotłów nie jest używana i służy jako zapasowe źródło ciepła.

– Kiedy wysyłaliśmy zapytania do gmin, spodziewałem się złych informacji – komentuje Piotr Siergiej, rzecznik PAS – ale odpowiedzi jakie otrzymaliśmy są szokujące. Mamy w aglomeracji warszawskiej prawie 42 tysiące nielegalnych dymiących kotłów! Dla porównania – obwarzanek krakowski to 12 tysięcy „kopciuchów”, a przecież właśnie Kraków i okolice uważamy za symbole polskiego smogu. W samej  Warszawie dymi 2650 kotłów, a do końca tego roku liczba ta zmniejszy się o około tysiąc sztuk. Już niedługo to przedmieścia będą jedynym źródłem zimowego zanieczyszczenia powietrza w Warszawie. Konieczna jest więc jakaś forma współpracy pomiędzy gminami z aglomeracji i stolicą. Liczę na to, że Warszawa pomoże gminom uporać się z tym problemem – inaczej ze smogiem w aglomeracji borykać się będziemy przez dekady – mówi.

Już za 100 dni kopciuchy w Małopolsce będą zakazane. Na jakim etapie jest wymiana pieców w gminach? [MAPA]

Tempo likwidacji najstarszych pieców

Polski Alarm Smogowy, biorąc pod uwagę tempo wymian z 2023 roku, przeprowadził prognozę tego, ile czasu zajmie podwarszawskim gminom wymiana wszystkich kopciuchów. W zeszłym roku wymieniono zaledwie 2636 pieców, co stanowi nieco ponad 6%.

Gminą, która może poszczycić się szacunkowo najkrótszą drogą do czystego powietrza jest Pruszków, który może pozbyć się kopciuchów już za półtora roku. Kolejną gminą w tym rankingu jest Piaseczno, z tempem 4 lat, oraz Warszawa, w której likwidacja tego typu pieców szacunkowo zajmie 4,8 lat.

Najgorzej prezentuje się sytuacja w gminach takich jak Lesznowola (56,7 lat), Ząbki (52,9 lat) i Karczew (47,2 lat), dla których wymiana pieców może zająć, przy zachowaniu obecnego tempa, nawet pół wieku. 

Cały ranking wraz z mapą, sporządzony przez Polski Alarm Smogowy, prezentujemy poniżej:

Ile kotłów wymieniono?

Aby przekonać się, jak długo będzie trwała likwidacja kopciuchów, PAS sprawdził ile z nich rocznie jest wymienianych w gminach aglomeracji.

Zgodnie z danymi, które zaprezentowali, w zeszłym roku w ramach gminnych programów dotacyjnych i programu Czyste Powietrze wymieniono zaledwie 2636 sztuk. Najwięcej w Warszawie (505), Otwocku (169) i Halinowie (131), a najmniej w Podkowie Leśnej (3), Ząbkach (9) i Zielonce(14). Całe zestawienie przedstawione jest poniżej:

275 tys. Polaków ogrzeje domy ciepłem z warszawskiego metra? Polsko-duńska współpraca

Źródło: Polski Alarm Smogowy, um.warszawa.pl, rdc.pl
Fot.: Polski Alarm Smogowy, canva.com/@gettyimages

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.