W wykazie prac legislacyjnych sejmu po długim oczekiwaniu ukazał się projekt nowelizujący Prawo ochrony środowiska oraz niektóre inne ustawy. Dokument ten wprowadzi istotne zmiany dla funkcjonowania miast. Czy to oznacza koniec betonozy?

Problemy cywilizacyjne skoncentrowane w miastach

27 maja b.r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy sporządzony przez resort klimatu i środowiska. Przepisy ustawy stanowią realizację prawa Unii Europejskiej i odnoszą się w głównej mierze do działań miast podejmowanych w ramach zapobiegania zmianom klimatycznym. 

Statystyki wskazują jasno, że to właśnie w miastach żyje 60% mieszkańców Polski. To także w nich koncentrują się współczesne wyzwania cywilizacyjne, z którymi musimy sobie poradzić. Narastające problemy ekstremalnych upałów, susz, pożarów, czy też zanieczyszczenia powietrza – to tylko niektóre z nich. Konsekwencje tych zjawisk odbijają się na nas w niezwykle szeroki sposób – wywierają wpływ na gospodarkę, na żywność, którą spożywamy, a także na nasze zdrowie, bezpieczeństwo i komfort życia.

Aż 25 tysięcy zgonów mniej dzięki czystszemu powietrzu

W walce ze skutkami zmian klimatu potrzebna jest współpraca samorządów. Sytuacja, w której tylko niektóre miasta realizują ambitną politykę środowiskową, nie wpłynie w wystarczającym stopniu na wyzwania, przed którymi stoimy. Skala problemu jest szeroka i wymaga wdrożenia spójnych przepisów, które przełożą się na możliwość realizacji założeń polityki krajowej w tym obszarze.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska w projektowanej ustawie planuje ujednolicenie przepisów. Znowelizowany akt prawny ma również na celu wsparcie działań szczebla centralnego i samorządowego w zakresie adaptacji do zmian klimatu, poprawy jakości powietrza i usprawnienia systemu zarządzania emisjami. Planowany termin przyjęcia ustawy to trzeci kwartał bieżącego roku.

Miejskie plany adaptacyjne

Projekt przewiduje nałożenie obowiązku sporządzania planów adaptacyjnych do zmian klimatu na wszystkie polskie miasta liczące 20 tysięcy mieszkańców bądź więcej. Celem tych strategii jest podniesienie odporności miast na zmiany klimatu, dążenie do neutralności klimatycznej oraz zmniejszenie podatności na zjawiska ekstremalne.

Podobny projekt był już rozwijany w 2017 roku z inicjatywy MKiŚ. Wówczas dotyczył on 44 miast liczących powyżej 100 tys. mieszkańców. Wzorem tych miast, niektóre mniejsze miejscowości również podjęły się sporządzenia takich dokumentów. Ministerstwo szacuje, że prace nad takimi strategiami rozpoczęły 142 miasta liczące 20 tys. mieszkańców i więcej, a 105 z nich przyjęło je drogą uchwały. 

• Polskie miasta mogą otrzymać 40 miliardów na zieloną transformację

Koniec z betonozą?

Przyjęcie proponowanego projektu ustawy może istotnie wpłynąć na przestrzeń miejską. Wprowadza on bowiem szereg regulacji mających zapobiegać nadmiernemu zabudowywaniu terenu powierzchniami szczelnymi, takimi jak betonowe nawierzchnie, chodniki czy place.

Nakazuje między innymi radom gmin, by w przypadku zakładania terenu zieleni, w pierwszej kolejności wykorzystywać zasoby przyrodnicze tego terenu, zachować istniejącą roślinność rodzimą oraz zapewnić, aby powierzchnia biologicznie czynna zajmowała co najmniej 95% powierzchni.

Będzie wsparcie finansowe

Propozycja MKiŚ wprowadza także zmiany we flagowych programach rządowych, m.in. zwiększenie dofinansowań dla programów wspierających termomodernizację i działania antysmogowe – Czyste Powietrze oraz Stop Smog.

O ile program Czyste Powietrze cieszy się rekordową popularnością – tylko w dniach 18-24 maja 2024 złożono blisko 6 tysięcy wniosków na ponad 377 milionów złotych (dane na dzień 24.05.2024), to Stop Smog nie okazał się być aż tak atrakcyjny dla odbiorców. Da się to zauważyć po liczbie zaledwie kilkudziesięciu gmin, które do niego przystąpiły.

W przypadku przyjęcia proponowanej ustawy przeszedłby on szereg zmian, z których najważniejszą wydaje się być dostosowanie go “do obecnych realiów ekonomicznych i urealnienie wydatków ponoszonych na wymianę źródeł ciepła i termomodernizację przez gminy”.  Dodatkowo zlikwidowano by kryterium majątkowe beneficjenta końcowego i podobnie jak w przypadku Czystego Powietrza, pozostawiono by jedynie kryterium dochodowe.

Czyste Powietrze: MKiŚ zdecydowało. Dłuższy czas dla producentów i importerów pomp ciepła

Źródła: legislacja.rcl.gov.pl, rp.pl

Fot.: gettyimages, gettysignature/canva.com

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.