Energia odnawialna po raz pierwszy w historii wyprzedziła węgiel w globalnej produkcji energii elektrycznej. Do tego ogromnego sukcesu przyczyniły się przede wszystkim Chiny i Indie, podczas gdy Polska i Europa po raz kolejny zaliczyły spadek produkcji OZE i wzrost znaczenia paliw kopalnych.

Słońce i wiatr wyprzedzają węgiel

Przełomowa analiza wykazała, że po raz pierwszy w historii farmy wiatrowe i słoneczne wytworzyły więcej energii elektrycznej, niż elektrownie węglowe. Według najnowszego raportu Ember w I półroczu 2025 r. udział OZE w globalnej produkcji energii elektrycznej po raz pierwszy przewyższył udział węgla zwiększając swój udział do 34,3%, co doprowadziło do niewielkiego spadku zużycia węgla, a tym samym obniżenia jego udziału do 33,1%.

Energia słoneczna i wiatrowa rozwijają się obecnie na tyle szybko, że zaspokajają rosnący na świecie popyt na energię elektryczną. To początek zmiany, w której czysta energia dotrzymuje kroku wzrostowi popytu – mówi Małgorzata Wiatros-Motyka, starsza analityczka ds. energii elektrycznej w Ember.

Według raportu globalna produkcja energii słonecznej wzrosła o niemal jedną trzecią w porównaniu z analogicznym okresem 2024 roku, pokrywając aż 83% globalnego zapotrzebowania na energię, tymczasem energia wiatrowa zwiększyła się o ponad 7%, co pozwoliło odnawialnym źródłom wyprzedzić paliwa kopalne.

Polska: OZE po raz pierwszy wyprzedziły węgiel w produkcji energii 

Globalny sukces czy porażka?

Największy udział w globalnym sukcesie OZE miały Chiny i Indie, które w pierwszej połowie roku znacząco zwiększyły produkcję energii odnawialnej. Chiny wygenerowały więcej czystej energii, niż cała reszta świata razem wzięta, co doprowadziło do spadku zużycia paliw kopalnych o 2%. Indie natomiast potroiły produkcję OZE w stosunku do swojego zapotrzebowania, zmniejszając zużycie węgla i gazu odpowiednio o 3,1% i 34%. To globalny sukces transformacji energetycznej, odzwierciedlony w twardych danych.

W opozycji do rosnącego znaczenia OZE w Chinach i Indiach – w USA produkcja energii z węgla wzrosła o 17%. Wynika to z rosnącego zapotrzebowania na energię elektryczną, którego tempo przewyższyło niedofinansowany rozwój sektora odnawialnych źródeł. Dodatkowo decyzje polityczne z ostatnich lat, w tym liberalizacja przepisów dotyczących paliw kopalnych, a także wycofywanie wsparcia dla projektów OZE wzmocniły pozycję węgla i gazu w miksie energetycznym USA.

Natomiast Unia Europejska, mimo szybkiego rozwoju energii słonecznej, na skutek wzrostu zapotrzebowania i niekorzystnych warunków pogodowych dla instalacji wiatrowych i słonecznych – zwiększyła produkcję energii z gazu i węgla odpowiednio o 14% i 1,1%. Aby odwrócić ten trend, Unia kładzie coraz większy nacisk na dywersyfikację miksu energetycznego poprzez rozwój energii wodnej, biomasowej i geotermalnej oraz wprowadzenia mechanizmów elastycznego zarządzania popytem, które pozwolą złagodzić wahania produkcji OZE, spowodowanych niesprzyjającą pogodą. Dzięki tym działaniom UE liczy na to, że w najbliższych latach uda się zredukować zależność od gazu i węgla, a czysta energia stanie się głównym filarem europejskiego systemu energetycznego.

Polskie projekty OZE stoją w miejscu 

W czerwcu 2025 roku Polska po raz pierwszy w historii wyprodukowała więcej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł, niż z węgla. Z danych Forum Energii wynika, że OZE odpowiadało za 44,1% krajowej produkcji prądu, podczas gdy węgiel za 43,7%. To historyczny moment, który pokazuje, że transformacja energetyczna w Polsce nabiera tempa. Pozytywny trend nie utrzymał się jednak długo, bo już w sierpniu 2025 roku węgiel ponownie dominował w krajowym miksie energetycznym, odpowiadając za 56% produkcji energii elektrycznej, podczas gdy OZE – 37,5%. 

Jedną z przyczyn gorszego wyniku dla czystej energii w sierpniu było ograniczenie pracy instalacji. Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) zleciło wyłączenie części instalacji OZE przez 26 dni miesiąca, co stanowiło około 28% wszystkich godzin w sierpniu. Łącznie wstrzymano produkcję 127,2 GWh energii, z czego 97,3 GWh pochodziło z fotowoltaiki, a 29,8 GWh z elektrowni wiatrowych. Główne przyczyny tych ograniczeń to nadpodaż energii w systemie oraz ograniczona elastyczność sieci elektroenergetycznej.

Tempo wdrażania projektów OZE w Polsce pozostaje niewystarczające. Brakuje spójnej polityki energetycznej, która skutecznie łączyłaby cele klimatyczne z realnymi inwestycjami w zieloną energię. Dodatkowo, infrastruktura elektroenergetyczna wciąż nie jest wystarczająco elastyczna, aby w pełni integrować zmienne źródła energii, takie jak wiatr czy słońce. Aby osiągnąć cel neutralności klimatycznej do 2050 roku, Polska musi przyspieszyć rozwój odnawialnych źródeł energii, zainwestować w magazyny energii oraz zmodernizować sieci elektroenergetyczne.

IEA prognozuje podwojenie udziału OZE w dekadę

Według prognozy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) w ciągu najbliższej dekady udział odnawialnych źródeł energii na świecie może się podwoić, przy czym 80% nowych mocy wytwórczych będzie pochodzić z energii słonecznej, a największy wzrost na rynku OZE nadal będzie napędzany przez Chiny i Indie. Dynamiczny rozwój sektora fotowoltaiki mają odnotować także takie kraje, jak Arabia Saudyjska, Pakistan oraz państwa Azji Południowo-Wschodniej. 

Ten globalny zwrot w stronę czystej energii oznacza nie tylko zmniejszenie zależności od paliw kopalnych, ale również otwiera nowy etap w walce z kryzysem klimatycznym, w którym odnawialne źródła energii stają się realną odpowiedzią na rosnące potrzeby energetyczne świata.

Zobacz też: Moja Elektrownia Wiatrowa: spadek liczby wniosków, wzrost wartości projektów na północy

Źródła: IEA, think tank Ember, The Guardian, gov.pl, Komisja Europejska, PSE

Fot: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.