12 grudnia 2023 r. Donald Tusk, mianowany poprzedniego dnia nowym premierem, wygłosił w Sejmie swoje exposé oraz przedstawił skład Rady Ministrów. Ministerstwo Klimatu i Środowiska w najbliższych dniach obejmie oficjalnie Paulina Hennig-Kloska. Według Tuska kandydaturę nowej minister powinni docenić “ci wszyscy, którzy czekają dzisiaj w Polsce na odnawialne źródła energii, na wiatraki, na ochronę środowiska”. Jakie prognozy dla polskiej energetyki i odnawialnych źródeł energii niesie ze sobą zmiana partii rządzącej?

100 konkretów dla Polski, a ile dla energetyki?

Podczas swojego przemówienia Donald Tusk podkreślił, że jego rząd planuje realizację listy “100 konkretów” przedstawionej w trakcie kampanii wyborczej przez Koalicję Obywatelską, której jest liderem. Zawarto wśród nich następujące postulaty dotyczące zakresu energetyki:

• Przywrócimy korzystne zasady rozliczania produkowanej energii dla prosumentów – niższe rachunki za prąd dla inwestujących w fotowoltaikę.
• Umożliwimy stworzenie 700 lokalnych wspólnot energetycznych generujących własny, tańszy prąd.
• Złożymy projekt ustawy odblokowującej możliwość rozwoju energetyki wiatrowej na lądzie (zmniejszenie odległości do 500 m) z jasnymi i szybkimi regułami wydawania decyzji o budowie i przyłączeniu. Lokalne społeczności otrzymają 5% przychodów ze sprzedaży energii.
• „Zamrozimy” ceny gazu w 2024 r. dla gospodarstw domowych i odbiorców wrażliwych na poziomie cen z 2023 r.
• Przedstawimy szczegółowy plan transformacji energetycznej, która umożliwi ograniczenie emisji CO2 o 75% do 2030 roku. Przyspieszymy rozwój niskoemisyjnych źródeł energii (OZE i energetyki jądrowej). Opracujemy założenia dla spójnego programu rozwoju energetyki jądrowej oraz precyzyjnie określimy sposób jego finansowania.

Prace nad niektórymi ze wspomnianych wyżej ustaw rozpoczęły się już w dniach przed prezentacją exposé przez nowego premiera. Jak informowaliśmy niedawno, do Sejmu trafiły dwa projekty dotyczące zamrożenia cen prądu w 2024 r. Rozmawiano również o wzbudzającej wiele kontrowersji ustawie wiatrakowej. 

Odblokowanie środków z KPO priorytetem

Jednym z głównych celów nowego premiera będzie odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO), które zostały przystopowane z powodu problemów Polski z zachowaniem zasad praworządności.

Eksperci: według aktualnych strategii w 2030 roku prawie ⅓ zużywanej w Polsce energii będzie pochodzić z OZE

– Mogę obiecać, że przywiozę z Brukseli te oczekiwane przez przedsiębiorców miliardy euro. I wiecie, co powiem Polkom i Polakom? Że warto było w tych pierwszych dniach rządów być przyzwoitym i że nam się to opłaciło – mówił Donald Tusk.

Środki te są niezwykle ważne z perspektywy odnawialnych źródeł energii i nowoczesnej energetyki. W ramach KPO projektom związanym z zieloną energią pierwotnie przyznano 14 mld euro, pochodzących zarówno z pożyczek, jak i bezzwrotnych dotacji. Jednak po ostatnich zmianach, jakie zatwierdziła Komisja Europejska, budżet ten powiększono o dodatkowe 25,3 mld euro. Zielona energia uzyska więc w sumie ponad 39 mld euro wsparcia. Alokacja środków w ramach Krajowego Planu Odbudowy przyspieszy wdrożenie istotnych projektów energetycznych, a prognozuje się, że szczególny nacisk zostanie położony na rozwój infrastruktury przesyłowej, inteligentnych sieci energetycznych oraz inwestycje w odnawialne źródła energii, takie jak morskie farmy wiatrowe. 

Co z dotacjami?

Przez wiele miesięcy ani Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), ani politycy odchodzącego rządu nie wspominali o kontynuacji programów dotacyjnych wspierających odnawialne źródła energii, w tym choćby flagowej akcji “Mój Prąd”, która odegrała kluczową rolę w popularyzacji domowych instalacji fotowoltaicznych. W ostatnich latach wolumen inwestycji w tę technologię był rekordowy, dzięki czemu na koniec marca 2023 roku liczba prosumentów w Polsce sięgnęła 1,243 mln, a w kraju działały instalacje o mocy 9,64 GW. Piąta edycja „Mojego Prądu” została przedwcześnie zamknięta 14 grudnia 2023 r., ale jednocześnie ogłoszono, że planowany jest kolejny nabór, o którym więcej informacji pojawi się już wkrótce.

Nowy rząd z pewnością będzie chciał kontynuować mocny rozwój tego sektora, w czym pomogą pieniądze pozyskane z KPO, które trafią zarówno do przedsiębiorców, instytucji publicznych, jak i podmiotów społeczno-gospodarczych. Możemy się więc spodziewać, że środków na wsparcie inicjatyw OZE nie zabraknie, a Polska weźmie przykład ze swoich sąsiadów – Czech i Słowacji, gdzie budżety programów dotacyjnych na odnawialne źródła energii są o wiele wyższe niż u nas. Przykładowo, dofinansowanie do instalacji fotowoltaicznej z “Mojego Prądu 5.0” wynosi maksymalnie 7 000 zł, podczas gdy Słowacy mogą liczyć na wsparcie  sięgające nawet 4 025 euro, czyli ponad 17 400 złotych. 

Warto zaznaczyć, że inwestycji w zieloną energię domagają się również inni posłowie rządzącej koalicji. Tematyka transformacji energetycznej została przez nich nie raz poruszona podczas serii pytań po exposé premiera. Jedną z osób, która skupiła się na tym temacie była Barbara Oliwiecka z Trzeciej Drogi. 

– Panie Premierze, cała Polska czeka na transformację energetyczną, polskie firmy czekają na tanią, zieloną energię, która pomoże im utrzymać konkurencyjność, a nasze dzieci czekają na czyste powietrze – mówiła posłanka podczas swojego wystąpienia. 

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej informuje, że większość funduszy pozyskanych z KPO zostanie zainwestowana w instrumenty finansowe, co pozwoli na realizację projektów nawet przez kilka kolejnych dekad.

– Czytaj także: Umowa koalicyjna a OZE. Jak zielony będzie nowy rząd?

Źródła: wiadomości.onet.pl, rmf24.pl, gov.pl, platforma.org

Fot. European People’s Party (CC by 2.0), Canva (Sergiy Akhundov)

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.