Czy w Polsce można skutecznie walczyć z ubóstwem energetycznym wśród seniorów? Ponad 9 milionów seniorów w Polsce żyje w niedogrzanych domach. Brak ciepłej wody, przestarzałe piece i wysokie rachunki to codzienność tysięcy z nich. Program „Czyste Powietrze” oferuje szansę na poprawę warunków mieszkaniowych, ale tylko pod warunkiem odpowiedniego wsparcia. Historia pani Krystyny pokazuje, jak wiele może zmienić kompleksowa pomoc w przejściu przez proces termomodernizacji.

Polska starzeje się w zimnych domach

W Polsce mieszka obecnie ponad 9 milionów osób powyżej 60. roku życia. Wiele z nich zamieszkuje domy jednorodzinne budowane dekady temu – bez odpowiedniej termoizolacji, centralnego ogrzewania czy dostępu do ciepłej wody. Szacuje się, że około 40% tych budynków powstało przed 1970 rokiem i nie spełnia współczesnych norm energetycznych. To sprawia, że seniorzy są szczególnie narażeni na ubóstwo energetyczne i wysokie koszty życia, zwłaszcza zimą.

Wśród tych osób była pani Krystyna – seniorka z opolskiej wsi Łącznik. Przez lata żyła w nieocieplonym domu z piecami kaflowymi, bez dostępu do wygodnego ogrzewania i z gorącą wodą grzaną w baniaku. Sytuacja zmieniła się dopiero wtedy, gdy do akcji wkroczyły programy wsparcia i fachowcy.

Jak działa program „Czyste Powietrze”?

Program rządowy „Czyste Powietrze” oferuje dotacje sięgające nawet 170 tys. zł – w przypadku najwyższego poziomu dofinansowania i spełnienia kryteriów dochodowych. Dofinansowanie obejmuje m.in. ocieplenie budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, instalację ekologicznych systemów grzewczych oraz montaż paneli fotowoltaicznych.

Problemem pozostaje jednak fakt, że wiele osób – szczególnie starszych – nie radzi sobie z formalnościami. Brak wiedzy technicznej, bariery cyfrowe i lęk przed urzędami to powody, dla których setki tysięcy seniorów nie korzysta z przysługujących im środków.

Gminy jako operatorzy Czystego Powietrza? System wymaga pilnej korekty

Kiedy pomoc ma twarz doradcy

Sytuacja pani Krystyny zmieniła się dzięki współpracy z firmą realizującą modernizacje w ramach programu. To właśnie doradca z zewnętrznej firmy wypełnił wszystkie formalności i koordynował prace krok po kroku. Zakres obejmował:

• ocieplenie ścian zewnętrznych i poddasza,
• wymianę starych okien,
• instalację energooszczędnego systemu grzewczego,
• montaż bojlera do ciepłej wody.

Wreszcie mogę nastawić temperaturę pilotem i nie muszę już nosić drewna. Mam spokój, ciepło i ciepłą wodę. Aż chce się żyć. – mówi seniorka Krystyna.

Ile można zaoszczędzić na modernizacji?

Według danych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dobrze przeprowadzona termomodernizacja może obniżyć rachunki za ogrzewanie nawet o 60%, a emisję pyłów zawieszonych – o ponad 90%. Dla domów takich jak pani Krystyny efekty są odczuwalne niemal natychmiast.

Niższe koszty eksploatacji to ulga dla budżetu, ale równie ważny jest komfort cieplny i poprawa jakości powietrza w skali lokalnej. Zmniejszenie emisji oznacza czystsze powietrze dla wszystkich mieszkańców gminy.

Problem systemowy: dlaczego seniorzy nie korzystają?

Choć program „Czyste Powietrze” działa od 2018 roku, wiele osób starszych nadal nie wie, jak z niego skorzystać. Zbyt mało doradców, skomplikowane formularze i brak wsparcia lokalnego sprawiają, że ubóstwo energetyczne utrzymuje się na wysokim poziomie. Eksperci apelują o rozwój modelu wsparcia zorientowanego na potrzeby seniorów.

Firmy realizujące programy termomodernizacyjne mogą pełnić nie tylko funkcję wykonawcy, ale również przewodnika. Tak było w przypadku modernizacji domu pani Krystyny.

Nie chodzi tylko o zainstalowanie pompy ciepła. Chodzi o to, by senior nie był z tym sam. – podkreśla doradca energetyczny firmy Columbus Energy wykonujący termomodernizację domu Pani Krystyny.

Ten przykład pokazuje, jak ważna jest kompleksowość usług firm działających w programie Czyste Powietrze – od pierwszej rozmowy, przez audyt, po odbiór techniczny. Tylko takie działania mogą dać realną poprawę warunków życia setkom tysięcy starszych Polaków.

Co możemy zrobić?

Aby skutecznie walczyć z ubóstwem energetycznym w Polsce, potrzebne są konkretne działania:

• uproszczenie procedur programu „Czyste Powietrze”,
• aktywna rola gmin i lokalnych doradców,
• edukacja seniorów i ich rodzin,
• rozwój modelu „termomodernizacji z sercem”.

Walka z ubóstwem energetycznym to nie tylko liczby – to konkretne twarze i historie. Każdy ocieplony dom to mniejsza emisja, niższe rachunki i więcej godności. 

Zobacz też: Jak termomodernizacja domu obniżyła rachunki o 70%? Historia z Wąsosza

Źródła: NFOŚiGW, GUS, gov.pl, Columbus Energy

Fot.: Canva

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.