Smog w Polsce jest “jedyny w swoim rodzaju”. Różni się od londyńskiego i kalifornijskiego

Nauka wyróżnia dwa typy smogu, które różnią się od siebie składem i warunkami, w jakich powstają – smog londyński i smog kalifornijski. Tymczasem profesor Grzegorz Wielgosiński z Politechniki Łódzkiej proponuje wprowadzenie nowego terminu – smogu polskiego. 

Rodzaje smogu

Ze względu na porę roku i miejsce występowania, smog różni się swoim składem chemicznym.

Smog londyński, nazywany również smogiem kwaśnym, pojawia się głównie od listopada do stycznia w umiarkowanej strefie klimatycznej. Spowodowany jest on inwersją temperatur. W jego skład wchodzą: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza oraz trudno opadające pyły. 

Natomiast smog kalifornijski, który można nazwać smogiem fotochemicznym lub troposferycznym, występuje w miesiącach letnich. Możemy się z nim spotkać głównie w strefach subtropikalnych. Jego głównym powodem jest wysoka emisja spalin samochodowych, które pod wpływem promieni słonecznych ulegają reakcjom fotochemicznym. W ten sposób powstają m.in.: azotan nadtlenku acetylu, aldehydy oraz ozon.

– W Londynie słynny smog w 1952 roku wywołany był spalaniem niskiej jakości węgla w kominkach i piecach domowych – mówi w rozmowie z PAP dr hab. Grzegorz Wielgosiński, profesor z Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej. 

Smog polski posiada specyficzne właściwości

Jak podkreśla profesor Wielgosiński, w Polsce w warunkach smogu zimowego, nie obserwujemy podwyższonych stężeń dwutlenku siarki. 

– Węgle, którymi opala się w Polsce, zawierają zwykle więcej związków azotowych, niż węgle angielskie. Związki azotowe są też obecne w drewnie, którym często opala się polskie domy. To powoduje dodatkową emisję amoniaku, który wiąże dwutlenek siarki, tworząc wtórny aerozol nieorganiczny – pył – wyjaśnia naukowiec. 

Z tego powodu, zanieczyszczenia powietrza w okresie zimowym charakteryzują się wysokim stężeniem pyłów, zwłaszcza PM10 i PM2,5, oraz benzopirenu. Ich źródłem jest przede wszystkim spalanie węgla i paliw stałych w piecach węglowych. 

Smogowi sprzyja mroźny wyż rosyjski

Ekspert zauważa, że smog w Polsce staje się zauważalny w innych warunkach pogodowych niż w Wielkiej Brytanii. Problemy z największymi poziomami zanieczyszczenia powietrza występują głównie wtedy, gdy nad Polskę nadciąga mroźny wyż rosyjski, przynoszący zimne powietrze, a jednocześnie słoneczną pogodę. 

– Wtedy jest, po pierwsze, bardzo zimno, więc wszyscy grzeją domy na potęgę i rośnie emisja z pieców domowych. A z drugiej strony mamy zjawisko inwersji – Słońce ogrzewa atmosferę, a powierzchnia Ziemi, często pokryta śniegiem, jest mocno wychłodzona – tłumaczy profesor Wielgosiński. – W nocy następuje wypromieniowanie ciepła i znaczne spadki temperatur przy gruncie. A to są właśnie warunki inwersyjne, sprzyjające rozwojowi smogu. 

Podobny smog występuje w Turcji

Profesor Politechniki Łódzkiej zwraca uwagę, że smog pyłowy, który powstaje zimą przy mroźnej pogodzie wyżowej, jest charakterystyczny nie tylko dla Polski. Podobny rodzaj zanieczyszczenia powietrza może występować również na niektórych obszarach Turcji. 

Źródło: PAP