Ubiegły rok pełen był zaskakujących wydarzeń, także dla branży OZE. Zebraliśmy komentarze ekspertów i specjalistów, aby podjąć próbę zbudowania pełnego obrazu zmian, które zaszły w sektorach odnawialnych źródeł energii i elektromobilności. Zapraszamy na subiektywny wybór najważniejszych wydarzeń 2022 roku.

Energia odnawialna

Według danych Agencji Rynku Energii, do października 2022 roku OZE w Polsce wytworzyły 31 320 GWh, co oznacza wzrost o 125% w porównaniu do ubiegłego roku (24 928 GWh).

Forum Energii w najnowszym raporcie Transformacja energetyczna w Polsce (Edycja 2022), wskazuje, że udział odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym spadł do poziomu ok. 17%, pomimo rekordowej produkcji z tych źródeł wynoszącej 30 TWh. Jeśli chodzi o moc osiągalną w OZE, fotowoltaika pozostaje na pierwszym miejscu.

Przyrost mocy osiągalnej w instalacjach fotowoltaicznych jest aż o ponad 170% większy niż w ubiegłym roku, pomimo że rok 2022 pełen był zmian i wyzwań dla branży OZE.

Energia słoneczna

Rok 2022 był bardzo dynamiczny, jeśli chodzi o zmiany legislacyjne oraz realizację projektów fotowoltaicznych w poszczególnych segmentach rynku, szczególnie w odniesieniu do instalacji prosumenckich. Temat skomentował dla portalu Świat OZE Daniel Raczkiewicz, ekspert rynku energii, wiceprezes Energynat Solutions.

– Dużą niepewność wywołały zmiany legislacyjne skutkujące zakończeniem systemu opustów prosumenckich i wprowadzeniem systemu Net-billingu. Po prawdziwym boomie w pierwszym kwartale mijającego roku, w kolejnym nastąpił duży spadek.

Dynamiczny wzrost cen energii na rynku hurtowym oraz cen dla odbiorców końcowych w trzecim kwartale, a także wysokie rynkowe ceny energii elektrycznej dla rozliczenia nadwyżek w ramach obowiązującego nowego systemu prosumenckiego, były z kolei silnym impulsem dla rynku do nowego otwarcia i inwestowania w obiektowe oraz prosumenckie elektrownie PV w drugiej połowie roku.

Na zwiększenie liczby inwestycji w segmencie mikroinstalacji prosumenckich może dodatkowo wpłynąć zmiana poziomu dofinansowania w programie Mój Prąd 4.0. Jak zmiany z ubiegłego roku przełożą się na obecny kształt rynku fotowoltaiki w Polsce?

– Wprowadzona pod koniec 2022 roku ustawa o zamrożeniu cen energii w 2023 roku może z kolei generować niepewność części inwestorów zainteresowanych projektami farmowymi powyżej 1 MW. Z uwagi na maksymalną cenę sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w takiej elektrowni, ustalonej na poziomie 355 zł/MWh, która znacząco odbiega od cen rynkowych, spada opłacalność takich inwestycji – podsumowuje Raczkiewicz.

Nadzieję na kolejny wielki boom w fotowoltaice przynosi ogłoszony pod koniec 2022 roku projekt “prosumenta lokatorskiego”. O dofinansowaniu do energii słonecznej w budynkach wielorodzinnych przeczytać można tutaj.

Branża OZE w Polsce poszukuje zatem nowych możliwości inwestycyjnych, a dynamicznie rozwijającym się obecnie segmentem rynku są komplementarne do fotowoltaiki technologie magazynowania energii.

Magazynowanie energii

Wojna w Ukrainie dobitnie pokazała konieczność skupienia się na magazynowaniu energii. Niezależność od rosyjskich paliw kopalnych stała się podstawą bezpieczeństwa energetycznego Europy. W skali mikroinstalacji na upowszechnienie magazynów energii wpływ może mieć zmiana poziomu finansowania w programie Mój Prąd 4.0. Obecnie beneficjenci mogą liczyć na dwa razy więcej pieniędzy niż zakładano początkowo.

Mój Prąd 4.0: ponad dwa razy większe dopłaty do magazynów energii

Na magazynowanie energii decydują się zarówno państwowe spółki jak i prywatne przedsiębiorstwa. Warto wymienić dwa największe projekty tego typu, które zostały ogłoszone w ubiegłym roku.

Magazyn energii PGE w Żarnowcu o mocy powyżej 200 MW ma być unikalny na skalę europejską. Projekt uzyskał pierwszą w Polsce promesę koncesji na magazynowanie energii elektrycznej w wielkoskalowym elektrochemicznym magazynie energii. Ma to być największy tego typu obiekt w Europie.

W Polsce powstanie największy magazyn energii w Europie. Zasili 200 tys. domów

W sektorze prywatnym największy magazyn energii zbuduje krakowska spółka Columbus Energy. Prezes URE zatwierdził wyniki aukcji na rynku mocy, dzięki czemu firma z Krakowa zbuduje magazyn energii o mocy 123,85 MW i pojemności 532 MWh. Projekt powstanie w południowej Polsce.

Największy prywatny magazyn energii w Polsce. Columbus chce zakontraktować 1 mld zł w aukcji na rynku mocy 

Energia wiatrowa

Ten rok upłynął nam pod znakiem niezakończonej jeszcze batalii o zniesienie zasady 10H. Kiedy w końcu doczekamy liberalizacji tzw. ustawy antywiatrakowej?

Wnioski z analizy firmy analitycznej Aurora i Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, która sprawdziła, jak opóźnienie w liberalizacji zasady 10H wpływa na koszt energii elektrycznej w Polsce, nie pozostawiają złudzeń. Każdy rok opóźnienia w złagodzeniu zasady 10H to koszt ok. 6-7 mld zł skumulowany w latach 2026-2030 z tytułu wyższych cen energii. Dodatkowo, każde opóźnienie przekłada się̨ również̇ na uzależnienie od importu energii oraz prowadzi do wyższych emisji CO2.

Straty rzędu 7 miliardów złotych rocznie wynikałyby z tego, że energia produkowana z paliw kopalnych, na których dziś opiera się polski miks energetyczny, jest droga. Wiatraki na lądzie produkują znacznie tańszy prąd niż elektrownie węglowe, obecnie – czterokrotnie tańszy.

– Ta decyzja nie może dłużej zwlekać. Energetyka wiatrowa jest dzisiaj rozwiązaniem problemu ubóstwa energetycznego, dramatycznie wysokich cen energii oraz zależności Polski od importowanych surowców – komentuje sytuację z liberalizacją zasady 10h Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej.

Wiatr zmian wieje za to w polskim sektorze offshore. Na północy Polski w związku z inwestycjami w morskie farmy wiatrowe ogłoszono dwa duże projekty. W Szczecinie powstanie fabryka turbin wiatrowych, a w Świnoujściu terminal instalacyjny. 

Duże inwestycje w OZE na Pomorzu. Fabryka turbin wiatrowych w Szczecinie i terminal instalacyjny w Świnoujściu

O budowę farm wiatrowych w polskiej części Morza Bałtyckiego ubiegają się międzynarodowe korporacje, takie jak Shell i OX2. Najnowsze szacunki mówią, że morskie farmy wiatrowe mogą dostarczyć Polsce nawet 57% całkowitego zapotrzebowania na energię elektryczną.

Morskie farmy wiatrowe mogą dostarczyć Polsce prawie 2/3 energii do 2040 roku

Elektromobilność

Licznik elektromobilności prowadzony przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych przynosi pozytywne informacje dotyczące rozwoju rynku aut elektrycznych w Polsce.

Według danych z końca listopada 2022 roku, w Polsce było zarejestrowane łącznie 62 135 osobowych i użytkowych samochodów z napędem elektrycznym. Przez pierwsze jedenaście miesięcy 2022 roku ich liczba zwiększyła się o 23 869 sztuk. To 39% więcej niż w analogicznym okresie 2021 roku.

Równolegle do floty pojazdów z napędem elektrycznym, rozwija się również infrastruktura ładowania. Pod koniec listopada 2022 roku w Polsce funkcjonowało 2527 ogólnodostępnych stacji ładowania pojazdów elektrycznych (4913 punktów). 29% z nich stanowiły szybkie stacje ładowania prądem stałym (DC), a 71% – wolne ładowarki prądu przemiennego (AC) o mocy mniejszej lub równej 22 kW. W samym tylko listopadzie uruchomiono 33 nowe, ogólnodostępne stacje ładowania (92 punkty).

W grudniu 2022 roku ukazała się także kolejna edycja Barometru Nowej Mobilności PSPA. To jedyne, cykliczne badanie opinii społecznej w temacie ekologicznego transportu. Barometr powstaje na podstawie odpowiedzi uzyskanych od reprezentatywnej grupy polskich kierowców, którzy realnie rozważają zakup nowego pojazdu w okresie najbliższych 3 lat.

W 2022 roku po raz kolejny zanotowano wzrost zainteresowania pojazdami z napędem elektrycznym wśród Polaków. Jeszcze w 2017 roku tylko 12% respondentów deklarowało, że kolejnym rodzajem napędu, którym wybiorą w samochodzie będzie napęd elektryczny. W 2020 roku odsetek ten wzrósł do 29,4%, a obecnie taką gotowość wyraża już 42,4% badanych. Oznacza to wzrost o 30% w przeciągu sześciu lat. W przypadku wariantów w pełni elektrycznych (BEV) odnotowano przyrost z 7,2% w 2020 roku do 15% w 2022 roku.

Samochody elektryczne w Polsce stają się coraz bardziej popularne

Energia jądrowa

2022 rok był przełomowy dla energii atomowej w Polsce. Rząd podjął decyzję – elektrownia jądrowa w naszym kraju powstanie dzięki technologii z USA i Korei Południowej. Zapowiedziane zostały aż trzy inwestycje w atom, m.in. na Pomorzu oraz w Pątnowie. W Polsce powstanie także centrum szkoleniowe z zakresu OZE i atomu, które będzie kształcić kadry tworzące przyszłość polskiej energetyki.

Elektrownia jądrowa w Polsce coraz bliżej. USA i Korea zostały partnerem polskiego atomu. Co dalej?

Biogaz

Rynek biogazu w Polsce rozwija się powoli, m.in. z uwagi na wciąż niewystarczające wsparcie legislacyjne. Instalacji, chociaż często eksperymentalnych, jest mimo to coraz więcej. Unia Europejska stawia na rozwój biometanu jako jeden z filarów programu RePowerEU, do czego dostosowują się polskie koncerny.

PKN Orlen ogłosił budowę pierwszej w Polsce ekologicznej biometanowni. Instalacja pozwoli na produkcję ponad 7 milionów m3 biometanu rocznie, który zostanie przekształcony w biopaliwo – bioLNG. Taka ilość paliwa z biometanu pozwala na przejechanie 22 milionów kilometrów pojazdem ciężarowym. Biometan można tłoczyć do polskiej sieci ciepłowniczej. Uruchomienie inwestycji o szacowanej wartości 180 milionów zł planowane jest w drugiej połowie 2024 roku. 

Pierwsza w Polsce ekologiczna biometanownia. Zaczniemy produkcję naturalnego paliwa bioLNG

Więcej o rynku biogazu w Polsce i Europie dowiesz się z wywiadu z ekspertem:

Gospodarka o obiegu zamkniętym to oszczędność i lepsza praca biogazowni [WYWIAD]

Geotermia

Polskie gminy dynamicznie rozpoczęły rok 2022 pod względem geotermii. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (PIG – PIB) od początku roku wydał gminom 150 wstępnych opinii w zakresie występowania i możliwości zagospodarowania wód termalnych. Niecała połowa, bo 65 z nich uzyskało pozytywne rekomendacje. 

Zasila baseny i zieloną kolej. Dodatkowe miliony na rozwój geotermii w Polsce

Anna Moskwa, Minister Klimatu i Środowiska stwierdziła, że duże zainteresowanie poskutkuje zwiększeniem budżetu na rozwój geotermii w Polsce. W programie priorytetowym „Udostępnianie wód termalnych w Polsce” budżet zwiększył się z 300 do 480 mln zł.

Trwa także kopanie najgłębszego odwiertu geotermalnego na świecie. Projekt, który powstaje na Podhalu, ma mieć aż 7 km głębokości:

W Polsce powstanie najgłębszy na świecie odwiert geotermalny – ma mieć aż 7 km

źródło: ARE, Forum Energii, PSEW

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.